We streven naar 30% minder CO2 uitstoot (ten opzichte van het basisjaar 2010), 20% opwekking van duurzame energie in 2020 en 10% van de daken voorzien van zonnepanelen. We beperken onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zoals olie en aardgas door energie lokaal op te wekken en creëren zo onder meer duurzame werkgelegenheid. Als ambitie willen we in 2030 een klimaatneutrale stad zijn.

In het eerste halfjaar in 2015 heeft het programma Utrechtse Energie in het teken gestaan van het stadsgesprek Energie. We maakten met inwoners van de stad een nieuw programma. De aanpak vanuit het stadsgesprek was uniek en kon op veel aandacht rekenen vanuit andere gemeenten en de Rijksoverheid. Op Europees niveau werden we genomineerd voor de Eurocity Award. De aanpak zorgde voor een trendbreuk in de manier van werken die doorgetrokken wordt in de uitvoering voor de komende vier jaren; we werken meer met de stad in samenwerkingsafspraken en streven gebiedsgewijs naar een klimaat neutrale stad.

Het uitvoeringsprogramma 2015 richt zich op wonen, werken en maatschappelijke organisaties. We hebben meer bewoners en bedrijven bereikt dan in de voorgaande jaren. Inmiddels is meer dan 10% van de woningeigenaren op een bewonersavond geweest. Dit komt vooral door de aanpak voor Verenigingen van Eigenaren (VVE's) en de themabijeenkomsten zoals voor monumenteigenaren en voor zonne-energie (onder andere samen met Vereniging Eigen Huis). Vanuit erfgoed en VTH is ook samengewerkt voor specifiek een APK voor CV-ketels. We zien dat de woningeigenaren zich meer gaan interesseren voor energieneutrale renovaties. Echter, de verschillende initiatieven binnen het project Nul op de Meter leerden ons dat de aanpak nog niet voldoende gestandaardiseerd is. De consortia vanuit bouwbedrijven hebben geen aanbiedingen op prijsniveaus waarmee een grote versnelling te verwachten valt. Verschillende initiatieven met een omvang van meer dan 150 woningen bevinden zich in de ontwikkelingsfase. Er zijn goede voorbeelden van bedrijven in Utrecht en meer bedrijven nemen maatregelen. Dit is ook te zien in groei van het Energiefonds. We zien hier ook bij dat volledige concepten naar energieneutraal nog vaak lastig is. Het vraagt veel investeringen en binnen de vastgoedsector is vaak de split incentive een belemmering om grootschalige stappen te nemen.
In 2015 is Utrecht in de prijzen gevallen voor de beste klimaatstraat (Julianaweg) en is Utrecht uitgeroepen tot Solarcity voor haar zonne-energie beleid.

De totale effecten in termen van aandeel duurzame energie productie en CO2 reductie blijven achter op de doelstelling van 30% reductie in 2020. Voor de doelstelling duurzame energie opwekking zijn meer grootschalige duurzame energie projecten nodig.

Te hoge geluidbelasting in de woon- en werkomgeving kan tot gezondheidsproblemen leiden (zoals ernstige hinder en slaapverstoring). Ook binnen de wettelijke normen voor geluid kunnen gezondheidsproblemen ontstaan. Bij ruimtelijke ontwikkelingen stellen we daarom aanvullende randvoorwaarden ter verbetering van het akoestisch woon- en leefklimaat. In de Geluidnota Utrecht 2014-2018 is het geluidbeleid vastgelegd. Op de lange termijn moet dit resulteren in een afname van de geluidhinder.

Alle in 2015 vastgestelde ruimtelijke plannen en alle verleende omgevingsvergunningen voor risicobedrijven voldoen aan de wettelijke eisen voor externe veiligheid. Voor vervoer van gevaarlijke stoffen over wegen binnen de gemeente hebben we ontheffingen verleend voor specifieke, zo veilig mogelijke transportroutes.

Geluid
Aanvullend aan de wettelijke grenswaarden wordt geëist dat elke nieuwe woning tenminste één geluidsluwe gevel heeft waar je het raam open kan zetten zonder lawaai binnen te krijgen. Deze aanvullende eis beïnvloedt regelmatig de planvorming en/of uitwerking. Voorbeelden waar dit heeft gespeeld zijn Leidsche Rijn Centrum, Terwijde, Kanaleneiland Centrum en het Noord- en Zuidgebouw (stationsgebied). In bestemmingsplannen in de uitleggebieden (zoals Leidsche Rijn) wordt aan 5 dB strengere grenswaarden getoetst om de akoestische ambitie voort te zetten. Deze strengere eis is toegepast bij de ontwikkeling van bestemmingsplannen zoals Parckzijde Leidsche Rijn Centrum Oost en Rijnvliet. Ook bij de transitie van kantoren naar woonruimte worden akoestische eisen gesteld hetgeen tot aanvullende geluidsmaatregelen kan leiden. Voorbeelden van dergelijke transities zijn Ravellaan 96, Willem Dreeslaan 14-18, Kaap Hoorndreef 52-64, Kaatsstraat 1 en Nijenoord 1.

Ter voorbereiding op de uitvoering van de geluidsisolatie bij de gebouwen langs de nieuw aan te leggen trambaan de Uithoflijn hebben we geluidonderzoek gedaan. Aan de Lessinglaan/Haydnlaan is een project in uitvoering voor een gecombineerde aanpak van geluid- en warmte-isolatie. Voor dit project hebben 137 bewoners zich aangemeld. Het project loopt door in 2016.

Voor het zonebeheer industrielawaai hebben we de vergunningsaanvragen van bedrijven en nieuwbouwplannen van woningen binnen de zone beoordeeld.

We hebben gelobbyd bij het rijk om de geluidhinder van rijksprojecten te beperken, zoals bij de Ring Utrecht en de spooruitbreiding Utrecht CS – Amsterdam-Rijnkanaal. We zijn ook betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe Omgevingswet en de gerelateerde regelgeving.

Uit de Utrechtmonitor 2016 blijkt dat het aantal mensen dat in 2015 aangaf vaak last te hebben van verkeerslawaai was afgenomen tot 23% ten opzichte van 25% in 2014.

Externe veiligheid

In 2015 is een omgevingsvergunning verleend voor een LNG (vloeibaar aardgas) tankstation. In verband hiermee is een toets uitgevoerd aan de normen voor externe veiligheid, zowel voor het milieudeel van die vergunning als voor het ruimtelijke ordeningsdeel in verband met een afwijking van het bestemmingsplan. In verband met de specifieke risico’s van LNG heeft de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) een belangrijke rol gehad in het adviestraject. Het tankstation is in de loop van 2015 gerealiseerd.

Belangrijke ontwikkellocaties waar we in 2015 aan normen voor externe veiligheid hebben getoetst, waren onderdelen van het stationsgebied (Noordgebouw, Zuidgebouw) en het plangebied Rijnvliet. Ook bij een aantal beheer-bestemmingsplannen waaronder Oog in Al en Lunetten, Nedal KWS en Actualisering diverse gebieden 2015 hebben we getoetst.

Op 1 april 2015 is de Wet basisnet van kracht geworden, samen met nog enkele (gewijzigde) besluiten en regelingen. Dit betekent onder andere dat aantallen transporten met gevaarlijke stoffen (weg, spoorweg en vaarweg) wettelijk aan een maximum zijn gebonden. Met ingang van die datum worden alle ruimtelijke plannen aan de nieuwe regelgeving getoetst.

Op 28 april 2015 is tijdens een Raadsinformatieavond een toelichting gegeven over het transport van gevaarlijke stoffen in en rond de stad. Aanleiding was de vraag: Welke maatregelen worden genomen bij gevaarlijke transporten?

Voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over gemeentelijke wegen moet de vervoerder een ontheffing vragen. Wij toetsen daarbij in overleg met de politie en de brandweer of het transport op de juiste manier plaatsvindt en in de ontheffing bepalen wij de veiligste route die de transporteur moet gebruiken. Het gaat om stoffen zoals LPG, propaan en vuurwerk. In het jaar 2015 hebben we ontheffingen verleend voor transport van en naar negen LPG stations, één bedrijf en 28 propaantanks. In 2015 is in vervolg op voorgaande jaren opnieuw een vergelijking gemaakt tussen verleende ontheffingen voor propaantransport en bij ons bekende propaantanks. Naar aanleiding hiervan zijn enkele onvolkomenheden gerepareerd. Voor vuurwerktransport hebben we ontheffingen verleend voor transport naar tien verkooppunten.

In verband met onder andere de gewijzigde regelgeving per 1 april (zie hiervoor) is een nieuwe routeringsverordening opgesteld. Het vaststellingstraject zal in 2016 worden afgerond.

In 2015 hebben wij in verband met wijzigingen van bedrijfssituaties diverse keren gegevens over externe veiligheid geleverd aan het Register risicosituaties gevaarlijke stoffen (RRGS)

We willen nieuwe verontreiniging van de bodem voorkomen. En waar de bodem verontreinigd is en risico's voor de gezondheid bestaan, hebben we gezorgd dat de bodem weer geschikt gemaakt werd voor het gewenste gebruik.

We willen gestage kwaliteitsverbetering van de bodemkwaliteit en tenminste realiseren van het standstill beginsel (als de milieukwaliteit in een gebied beter is dan de geldende eisen mag dit relatief schone gebied niet verslechteren).

• Voortzetten lopende saneringen en nazorgprojecten, voorbeelden van belangrijke projecten zijn de Nedereindse Plas en de nazorg in het Griftpark.
• Opstarten nieuwe milieuhygiënische spoedeisende saneringen.
• Bodemonderzoek op verdachte locaties waar mogelijk sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging.
• Invulling gebiedsgericht grondwaterbeleid.
• Voorzetten energiepunt bodem.

Het gebiedsplan is eind 2015 vastgesteld, waarbij een transitie is gemaakt van locatiegericht naar gebiedsgericht werken. Hierdoor is een optimalisatie ontstaan met lagere kosten en tijdswinst voor initiatiefnemers (ondergronds ruimtegebruik, bodemenergie, bemalingen, etcetera), betere afstemming met water-,energie- en grondwaterbeschermingsbeleid, vertaling in ruimtelijke planprocessen, kwaliteitsverbetering van het grondwater en transparantere richtlijnen voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. Energiepunt bodem is in 2015 verder voortgezet om initiatieven in het kader van bodemenergie verder te faciliteren.

Daar waar een mogelijke geval is van ernstige bodemverontreiniging, is bodemonderzoek gedaan. De focus heeft daarbij gelegen op het uitsluiten van humane risico's.

Het digitaal loket op internet waarin bodemgegevens op adres te vinden zijn, is 9.754 maal geraadpleegd. Dit is beduidend meer dan in 2014 en veel vaker dan verwacht.

De sanering van de Nedereindse Plas heeft verdere vertraging opgelopen door een geschil met de saneringsaannemer; dit geschil is behandeld door de Raad van Arbitrage voor de Bouw. De Gemeente Utrecht heeft inmiddels het contract met de saneringsaannemer ontbonden. Ondertussen vinden gesprekken tussen de gemeente en de saneringsaannemer plaats die mogelijk leiden tot een voor de gemeente aanvaardbare oplossing van de ontstane problemen in 2016.

Uit de landelijke Monitoringsrapportage Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit 2015
komt naar voren dat er voor het jaar 2015 in Utrecht geen (potentiële) overschrijdingen zijn te verwachten van de EU-grenswaarden voor fijn stof (PM_2,5 en PM₁₀). Pas in het najaar van 2016 zal duidelijk worden of voldaan is aan de grenswaarde voor stikstofdioxide. Op basis van de jaarlijkse monitoringsrapportage wordt voor stikstofdioxide één overschrijding verwacht van de EU-grenswaarde voor de jaargemiddelde concentratie, op de Catharijnesingel (tussen de Bleekstraat en het Ledig Erf). Daarnaast is er een aantal wegen waar sprake is van potentiële of dreigende overschrijdingen van de jaargemiddelde grenswaarde voor stikstofdioxide (de berekende concentratie voor 2015 is hier hoger dan 38 µg/m³, maar lager dan de grenswaarde van 40,5 µg/m³⁾. Dit betreft vooral wegen met hoge verkeersintensiteiten.

Het gevoerde gemeentelijke beleid was er op gericht om uiterlijk per 1 januari 2015 te voldoen aan de jaargemiddelde grenswaarde voor stikstofdioxide. De gemeentelijke NSL-Monitoringsrapportage 2015 zoomt in op de in december 2015 verschenen landelijke NSL-Monitoringsrapportage. In de gemeentelijke rapportage is de voortgang van de afzonderlijke ‘In Betekenende Mate-projecten’ (IBM-projecten) opgenomen. Ook is de stand van zaken inzake de uitvoering van de maatregelen van het ‘Uitvoeringsprogramma 2013 – 2015, Gezonde lucht voor Utrecht’ opgenomen. Het merendeel van de maatregelen is afgerond of bevindt zich in een afrondende fase.