Goede economische structuur begint met een goede basis aan werkplekken en voorzieningen die van belang zijn voor een goed woon- en werkklimaat.

Samen met partners in de stad hebben we gewerkt aan kwalitatief voldoende ruimte om te ondernemen, zowel op bedrijventerreinen, kantoorparken als in de wijken. Daarbij is het belangrijk dat de verschillende functies – wonen, werken en recreëren – elkaar waar mogelijk versterken.

We hebben in 2015 stevig ingezet op transformatie en het tegengaan van leegstand van kantoorruimte. Sprekende voorbeelden van transformatieresultaten in 2015 zijn bijvoorbeeld de ombouw van Nijenoord 2-4 van kantoor naar 114 woningen en de Willem Dreeslaan 113 van 134 woningen. Naast transformatie hebben we ook upgrading van bestaande kantoorgebouwen gestimuleerd. Aansprekende voorbeelden van nieuwe invulling van leegstaande gebouwen zijn Westerstaete (10.000 m2, na vertrek KPN weer geheel gevuld), Secoya (40.000 m2, na vertrek ATOS weer voor de helft gevuld) en het Glazen Duo (10.000 m2, na vertrek van Synchroon weer voor de helft gevuld).

Op het Werkspoorterrein faciliteren we de verandering van het gebied naar een meer creatieve broedplaats. De Werkspoorkathedraal wordt momenteel herontwikkeld naar een multifunctioneel gebouw voor creatieve ondernemers, horeca, evenementen en bijeenkomsten. In de Merwedekanaalzone is de VechtclubXL al zo’n creatieve broedplaats, die ook de komende jaren blijft groeien. Op de Woonboulevard hebben we de BIZ-verordening verlengd tot 2020.

We hebben verschillende instrumenten ingezet om de wijkeconomie te verstevigen. Onder andere hebben we met ondernemers en eigenaren geïnvesteerd in de kwalitatieve verbetering van winkelgebieden, zoals het Winkelcentrum Smaragdplein en Centrum Rivierenwijk. De winkeltijdenverordening is in 2015 verruimd.

In 2015 vond een tussenevaluatie van het Ontwikkelingskader Horeca Utrecht (OHU) plaats. De uitkomsten hiervan zijn besproken in het stadsgesprek 'Toekomst van de Horeca in Utrecht'.

Samen met Centrummanagement Utrecht (CMU) hebben we gewerkt aan een visie om het economisch functioneren van het centrum te verbeteren. Hiervan zijn al een aantal acties in 2015 in gang gezet, zoals het verbeteren van de looproutes Neude en Schoutenstraat, verbeteren van de vindbaarheid van het centrum en meertalige bewegwijzering. Door acquisitie hebben we nieuwe verfrissende horeca/winkelformules naar de stad kunnen halen, zoals Hutspot, Sla en Stach.

Werkgelegenheid is belangrijk voor de stad en haar inwoners. Inwoners werken om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Niet minder belangrijk: werk biedt bewoners de mogelijkheid om zich te ontwikkelen, te emanciperen en deel te nemen aan de samenleving. Daarnaast biedt het jongeren de ruimte zich te ontwikkelen en talenten te benutten. Voor iedereen die kan werken moet dat perspectief aanwezig zijn.

Met verschillende instrumenten en invalshoeken faciliteren en stimuleren we de groei van de werkgelegenheid in Utrecht. Hierbij is ons accountmanagement – weten wat er speelt bij ondernemers en andere werkgevers – essentieel. Daarnaast zijn veel acties samen uitgewerkt of afgestemd met de Economic Board Utrecht, waarin ondernemers, kennisinstellingen en overheden samenwerken.

Met behulp van het Lokaal Economisch Fonds geven we ondernemers en andere werkgevers een subsidie om meer werkgelegenheid te creëren. Zo hebben we in 2015 subsidie gegeven aan veertien initiatiefnemers die hebben geleid tot 400 FTE aan structurele nieuwe banen en 105 stage- en leerwerkplekken. Hiervan zijn 56 FTE (14%) aan banen geschikt voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

We hebben Utrecht City in Business (UCiB) opgezet om nieuwe bedrijven aan te trekken. Hierbij is bijzondere aandacht voor het aantrekken van ICT bedrijven en bedrijven uit Duitsland. Daarnaast werd een ‘letter of intent’ getekend met een consortium van Taiwanese bedrijven en organisaties, waarin werd vastgelegd dat er wordt toegewerkt naar een ‘soft landing bridge’ zodat deze bedrijven hier zich makkelijker kunnen vestigen. In 2015 is UCiB betrokken bij de acquisitie van bedrijven met in totaal 615 FTE aan banen.

We hebben in 2015 onze internationale aantrekkingskracht versterkt. In het kielzog van de Tour de France vonden meerdere business events plaats. Er waren seminars, lezingen en match making gesprekken. Op het terrein van handelsbevordering waren de activiteiten gericht op Duitsland. Zo is de pilot ‘van Utrecht naar Duitsland’ gestart met een grote Duitsland exportbijeenkomst voor het Utrechtse MKB. Daarnaast is een netwerk gevormd van Utrechtse ondernemers met ervaring in Duitsland, waar geïnteresseerde Utrechtse bedrijven hun vragen kunnen neerleggen.

Op verschillende manieren zorgen we voor een goed vestigingsklimaat voor sociale ondernemers in de stad, bijvoorbeeld via de Social Impact Bonds, door ondersteuning via een boot camp of bijeenkomsten en via onze eigen inkoop en social return.

Utrecht Science Park is een belangrijke motor voor de groei van de Utrechtse werkgelegenheid. Afgelopen jaar hebben we ons accountmanagement versterkt. Daarnaast ondersteunen we de Utrecht Science Park-organisatie. De werkgelegenheid op het Utrecht Science Park is met 400 FTE gegroeid in 2015.

In 2015 hebben we Utrecht op de kaart gezet als Smart City. Dankzij onze visie op smart city ontwikkeling zijn wij verkozen tot slimste binnenstad van Nederland. Aanvullend zijn internationale digitale events als Campus Party en RAID aangetrokken en vinden in 2016 plaats. We waren betrokken bij het uitrollen van gratis wifi netwerken bij de Woonboulevard, Smaragdplein, Vleuterweide, Biltstraat en de Adriaan van Ostadelaan.

We hebben het Ondernemersfonds Utrecht (OFU) gefaciliteerd. Er is een duidelijke scheiding aangebracht tussen de publieke rol als subsidiegever en de private rol als betaler aan het fonds. In die laatste rol zetten we in op versterking van de werkgelegenheid, zowel direct (waar mogelijk) als indirect via het versterking van het vestigingsklimaat. Dit doen we samen met de andere betalers in de trekkingsgebieden en volgens de regels van het fonds.

De initiatieven via de actielijnen, zoals verwoord in de uitvoeringsnota Werken aan Werk, zijn voortgezet. De projecten in het kader van het Werkgelegenheidsoffensief, verkeren in verschillende stadia, van volop in uitvoering tot een eerste verkenning van haalbaarheid. In 2015 zijn enkele succesvolle projecten voortgezet zoals het Techniek Pact en de inrichting van een gezamenlijke Entreeopleiding. In het najaar is de arbeidsmarktmonitor verschenen.

De opgave van de Participatiewet is om mensen, ook degenen met een arbeidshandicap, te laten werken naar vermogen. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt zijn er 1.042 mensen uitgestroomd uit de uitkering naar werk. Het totaal aantal gerealiseerde plaatsingen op werk is ruim 2.800.

Onderdeel van de Participatiewet is ook de opzet van een Regionaal Werkbedrijf, de Utrechtse Werktafel. Het doel is om in deze regio voor 1 januari 2017, 1.145 banen voor werkzoekenden met een arbeidshandicap te creëren. Onze totale, regionale, inspanningen hebben er toe geleid dat in 2015, als voorlopig resultaat, 565 mensen uit de doelgroep banenafspraak geplaatst zijn op een baan. Het gaat hier om een voorlopig resultaat omdat we nog niet weten in welke mate dit aantal meetelt in de landelijke telling van het aantal plaatsingen banenafspraak. Deze informatie is afkomstig van UWV en verwachten we in de loop van 2016.

Alle werknemers van de Sociale Werkvoorziening (SW) zijn aan het werk. Vanwege de banenafspraken zijn werkgevers terughoudend met het aanbieden van detacheringsplekken. Hoewel tegenover iedere beëindiging ook nieuwe detacheringen staan daalt het aantal detacheringen in 2015 licht.

In 2015 lag de focus van onze dienstverlening volledig op werk en toeleiding naar werk, waarbij alle vormen van werk en werkactiviteiten waardevol voor ons zijn. Om de kansen op uitstroom naar werk te vergroten is naast de intensieve samenwerking met sociaal ondernemers ook de samenwerking met uitzendbureaus geïntensiveerd. Er zijn nieuwe vormen van dienstverlening en ondersteuning ontwikkeld om nog meer mensen kansen te bieden. Voorbeelden hiervan zijn onze voorziening Opmaat en de mogelijkheid tot het inzetten van de werknemerscheque: een financieel steuntje in de rug voor een werkzoekende die op de drempel staat een baan te aanvaarden.

Om te voorkomen dat mensen die (nog) niet kunnen werken uit beeld verdwijnen hebben we in 2015 twee werkcontactdagen georganiseerd. Deze contactdagen zijn laagdrempelig en vinden plaats op een locatie in de stad. In totaal zijn 73 mensen direct geactiveerd. Zij starten met een werk- of taaltraining. Daarnaast hebben 35 werkzoekenden een eerste stap richting activering gezet, door onder meer inschrijving voor de groepsbijeenkomsten of het aanmelden bij de vrijwilligerscentrale.

Afgelopen jaar heeft Utrecht twee Social Impact Bonds afgesloten: the Colour Kitchen (minimaal 250 deelnemers) en de Buzinezzclub (380 tot 540 deelnemers). Utrecht is hiermee landelijk koploper. Met deze innovatieve manier van samenwerking (met sociaal ondernemers) en financiering (door private investeerders) willen we de arbeidsparticipatie van Utrechters met een afstand tot de arbeidsmarkt vergroten op een ondernemende manier.

Het stimuleren van sociaal ondernemerschap en de beweging naar het ‘nieuwe normaal’ heeft verder vorm gekregen door de lancering van de Social Impact Factory, een on- en offline platform waar organisaties, sociaal ondernemers en initiatieven elkaar vinden.

Door de Participatiewet zijn er ook nieuwe doelgroepen ingestroomd. In 2015 hebben we ervaring opgedaan met deze doelgroepen in de vorm van pilots. Zo is in regionaal verband een succesvolle groepsaanpak ontwikkeld voor mensen met een arbeidsbeperking die minder dan het wettelijk minimum loon kunnen verdienen (pilot ‘Werk maken van banenafspraken’).

Alle jongeren die bekend zijn bij Werk en Inkomen worden actief begeleid. In 2015 zijn op die manier jongeren geplaatst op (deeltijd) werk of werkervaringsplaatsen, mede door de groepsbijeenkomsten. Daarnaast is de aanpak jeugd en veiligheid voortgezet. In 2015 zijn op die manier 65 jongeren begeleid naar een stabiele situatie. Naast begeleiding naar werk, hebben we in 2015 184 jongeren teruggeleid naar school.

Terug naar school gaan om een startkwalificatie te halen, blijkt niet voor alle jongeren haalbaar. Daarom hebben we in 2015 de pilot Branchecertificering uitgevoerd. Binnen de pilot hebben 30 jongeren een plaats gevonden om een branchecertificaat te behalen, waarmee zij hun positie op de arbeidsmarkt hebben versterkt.

In 2015 heeft het regionale Actieplan Jeugdwerkloosheid een vervolg gekregen. Een subsidie uitvraag leidde tot 49 aanvragen, hier zijn er uiteindelijk 15 van geselecteerd. De initiatieven zijn gericht op de drie speerpunten: inzet op kwetsbare jongeren, inzet op het fit houden van jongeren en inzet op de sluitende aanpak onderwijs-arbeidsmarkt. Het regionale netwerk rond jongeren, werkgevers en gemeenten is in 2015 verder versterkt. Er zijn verschillende netwerkbijeenkomsten georganiseerd om onder andere moeilijk bereikbare jongeren te vinden en te binden. Ook de website die in 2015 is gelanceerd, draagt hieraan bij. Een ander doel is het tegengaan van discriminatie op de arbeidsmarkt. Hiervoor is eind 2015 een speciaal spreekuur voor jongeren in het leven geroepen.

Pilots aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt
Met de komst van de Participatiewet en de overheveling van taken uit de AWBZ naar gemeenten per 1 januari 2015, is de samenwerking tussen onderwijs en gemeenten essentieel veranderd. Gemeenten hebben te maken met een nieuwe doelgroep, namelijk jongeren in kwetsbare posities die vanuit het praktijkonderwijs (PrO) en voortgezet speciaal onderwijs (VSO) uitstromen naar arbeid of dagactivering. Daarnaast stroomt ook een groep kwetsbare jongeren uit vanuit de entreeopleiding[1] naar de arbeidsmarkt. Het afgelopen jaar hebben de onderwijspartners en gemeenten in de RMC regio Utrecht gewerkt aan het realiseren van een sluitende aanpak voor jongeren in kwetsbare posities van onderwijs naar arbeid, dan wel dagbesteding. Er zijn twee pilots ingesteld: de pilot uitstroom en toeleiding vanuit PrO en VSO naar arbeid of dagactivering en de pilot arbeidstoeleiding vanuit Entree. De werkwijzen die we in deze twee pilots hebben afgesproken zijn eind 2015 regionaal bestuurlijk bekrachtigd. Hiermee is de intentie uitgesproken deze sluitende aanpak staand beleid te laten zijn voor deze groep jongeren in kwetsbare posities.

[1] De entreeopleiding is er voor jongeren zonder een diploma van een vooropleiding. Deze entreeopleiding bereidt jongeren voor op de arbeidsmarkt, of op doorstroming naar een mbo-2-opleiding (startkwalificatie). Met de entreeopleiding kunnen leerlingen de belangrijkste vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben voor een baan. De opleiding duurt 1 jaar.

Onderdeel van de Participatiewet is ook de opzet van een Regionaal Werkbedrijf, de Utrechtse Werktafel. Het doel is om in deze regio voor 1 januari 2017, 1.145 banen voor werkzoekenden met een arbeidshandicap te creëren. Onze totale, regionale, inspanningen hebben er toe geleid dat in 2015, als voorlopig resultaat, 565 mensen uit de doelgroep banenafspraak geplaatst zijn op een baan.

Alle werknemers van de Sociale Werkvoorziening zijn aan het werk. De werknemers waarvan het 2^e of 3^e tijdelijke contract in 2015 eindigde hebben (bij goed functioneren) een dienstverband voor onbepaalde tijd gekregen. Daarnaast is het toezichtarrangement UW, na de voorhangprocedure, door het college van B en W vastgesteld. De gemeente heeft opdrachten aan UW gegund zodat er voldoende werk voor sw-werknemers beschikbaar is.

De uitstroom is vooralsnog iets hoger dan de verwachting van het ministerie van SZW. De realisatie is uitgekomen op 732 arbeidsplaatsen, het ministerie ging in de bekostiging uit van 748.

In de loop van 2015 vlakt de stijging van het aantal bijstandsgerechtigden af, die in de eerste helft van dit jaar nog aanzienlijk was. Net als andere gemeenten heeft Utrecht in 2015 te maken gehad met de instroom van statushouders – dit jaar de op één na meest voorkomende reden voor instroom in de bijstand. Mede dankzij forse inspanningen op werkondersteuning blijft Utrecht met 9804 bijstandsgerechtigden onder de prognose van 9900.

De focus ligt in 2015 steeds meer bij het wegnemen van drempels om deeltijd of tijdelijk werk, als opstap naar duurzame uitstroom, te accepteren. Dit doen we onder andere door het verkorten van de aanvraagperiode na tijdelijke uitstroom naar werk en het versnellen van de verrekening van deeltijd inkomsten. Door de inzet op het meer lonend maken van werk in de breedste zin van het woord, is het (absolute én procentuele) aantal mensen dat uitstroomt naar reguliere arbeid gestegen ten opzichte van 2014.

Onze onderzoeksactiviteiten in het kader van ‘hoogwaardig handhaven’ richtten zich in 2015 op nieuwe aanvragen, themagerichte onderzoeken en individuele signalen. Deze aanpak heeft in 2015 geresulteerd in 400 beëindigingen. Onderdeel van het hoogwaardig handhaven is ook de inzet op preventie en optimale dienstverlening. Zo is in 2015 stevig ingezet op verkorting van de afhandeltermijn van de aanvragen, waardoor eind 2015 ruim 96% van de aanvragen binnen de wettelijke termijn van 8 weken is afgehandeld.

Snelle en passende dienstverlening is ingezet om Utrechters met schulden en/of (tijdelijk) een lager inkomen ondersteuning te bieden. Maatwerk is toegepast.

De vernieuwing armoedeaanpak is in december vastgesteld. In 2016 gaan we inzetten op vereenvoudiging en richten we ons op preventie, onder meer door aan te sluiten bij levensgebeurtenissen.

Afgelopen jaar is het gebruik van bijzondere bijstand meer toegenomen dan verwacht, met name als het gaat om beschermingsbewind en inrichtingskosten van huisvesting statushouders. In het najaar was er een flinke toename van het beroep op het woonlastenfonds te zien, de instroom is inmiddels gestopt. Om de stijgende kosten van beschermingsbewind te temperen zetten we in op beperken van de instroom en bevorderen van de uitstroom, onder andere door het vormgeven van alternatief aanbod van budgetbeheer bij WenI. We verwachten dat de toename van het aantal statushouders ook in 2016 doorzet.

De vraag naar hulp bij financiële problemen is onverminderd hoog. In 2015 lag de focus op verstevigen van de samenwerking tussen WenI en de buurtteams. In dit overgangsjaar hebben buurtteammedewerkers een training schuldhulpverlening gevolgd en de buurtteams zijn uitgebreid met professionele en vrijwillige medewerkers die financiële informatie en advies bieden.

De werkwijze van het team schulddienstverlening ontwikkelt zich door op het gebied van efficiëntie en klantgerichtheid. Vroegtijdige herkenning, verlaging van drempels en gerichte ondersteuning heeft prioriteit. Daarom is samenwerking gezocht met andere externe partijen waaronder penitentiaire inrichtingen en scholen. WenI is samen met de buurtteams een pilot gestart rond vroegsignalering bij achterstand in de betaling van de ziektekostenpremie. Deze manier van vroegsignalering wordt, in samenwerking met het Bureau Kredietregistratie (BKR), uitgebreid naar betalingsachterstanden van huur en energiekosten.