Om de veiligheid voor gebruikers van de openbare ruimte te blijven garanderen voeren we inspecties en onderhoud uit. Als we niet direct het benodigde onderhoud kunnen uitvoeren stellen we desnoods een deel van de openbare ruimte tijdelijk buiten gebruik als dat voor de veiligheid noodzakelijk is. In 2015 hebben we nog maar tien functiebeperkende maatregelen moeten treffen. Dankzij de extra inspanningen om achterstallig onderhoud weg te werken zien we de afgelopen jaren het aantal maatregelen terug lopen. Waren er in 2006 nog 75 maatregelen nodig, in 2009 waren er nog 24 ingrepen nodig en in 2015 nog maar tien, hetgeen aangeeft dat investeren in openbare ruimte zin heeft. Het merendeel van de opgelegde beperkingen betreft het weren van te zwaar verkeer over bruggen en het verlagen van de maximum snelheid op wegen vanwege de staat van het wegdek.

In 2015 hebben we uitgevoerd wat we ons in de begroting hadden voorgenomen. De verkeersregel-installatie op kruispunt Henri Dunantplein- Einsteindreef is vervangen. Verder hebben we bij het onderdeel openbare verlichting veel zaken aangepakt: Vervangen zijn 73 voedingskasten, 18,2 kilometer kabels, 1.359 masten en 68 armaturen. Om Utrecht bereikbaar te houden zijn een groot aantal wegen opnieuw geasfalteerd, al dan niet met een vervanging van de fundering. De belangrijkste wegen die aangepakt zijn:

• Catharijnesingel, de Leseppestraat, Europaweg, Ledig Erf ( ter voorbereiding op de Tour de France) Pastoor Ohllaan, afrit A27 Biltse Rading.
• Voor het goed en veilig gebruik van de wegen zijn op verschillend plekken in de stad de belijningen en markeringen vernieuwd. Op de Waterlinieweg is een deel van de vangrail vervangen.
• Het herstel van de in 2013 ingestorte kademuur Bemuurde Weerd werd in december 2015 afgerond. Tal van bruggen werden opgeknapt waaronder de Looierbrug, Krommerijnbrug, Koppeldijkbrug, Lunettenbrug, Balijebrug en de brug bij camping De Berekuil.
• Stadsbreed is aan allerlei groenprojecten gewerkt en ook aan onze landgoederen. In 2015 is ook flink gewerkt aan het wegwerken van de problemen met wortelopdruk in woonstraten (onder meer de Breedstraat), fietspaden en hoofdverkeerswegen. In combinatie met het programma Mobiliteit is ook gewerkt aan het verbeteren van fietspaden en fietsstroken.
• Delen van de stadsbuitengracht en de gracht van fort de Gagel kregen een nieuwe beschoeiing.
• Bij het herstel van de wal- en kluismuren zijn in 2015 flinke stappen gezet.
• Zoals aangegeven zijn de maatregelen uitgevoerd die voor 2015 begroot waren. De indicatoren geven een wisselend beeld, we hebben meer energiebesparende armaturen vervangen en iets minder natuurvriendelijke oevers aangelegd dan voorgenomen. Zoals de gemeenteraad bij de Voorjaarsnota 2015 heeft aangegeven zegt dit weinig over de doelstelling om achterstallig onderhoud weg te werken. Reden waarom de gemeenteraad deze indicatoren met ingang van 2016 heeft afgeschaft. Met ingang van 2016 rapporteren we over de nieuwe indicator.

Door het rioolstelsel goed te beheren en te onderhouden zorgen we ervoor dat het afvalwater veilig wordt ingezameld en afgevoerd, zonder risico’s voor de volksgezondheid en het milieu. Het hemelwater zamelen we in en verwerken we op een dusdanige manier dat er geen wateroverlast op straat optreedt. Het streven is om zoveel mogelijk hemelwater via de bodem of via waterwegen af te laten vloeien. Hierdoor ontstaat meer bergingscapaciteit in het rioolstelsel en wordt voorkomen dat relatief schoon water naar de zuivering gaat. Ook in het Plan Gemeentelijke Watertaken Utrecht dat dit jaar werd vast gesteld, blijft dit het belangrijkste uitgangspunt.

Uitgevoerd in 2015 zijn de projecten Piet Heinstraat, Dr. Arienslaan, Karel Doormanstraat, Admiraal Helfrichstraat, Rosweydelaan, Zeilmakerslaan, Stoelenmakerslaan, Zonnedauw, Nirrewortel allen in verband met afkoppelen en grondwateroverlast. Verder de Patrimoniumstraat, Smeenkstraat, Talmastraat, C van Maasdijkstraat, Plesmanlaan, Mariaplaats + Boterstraat (gedeeltelijk.) in combinatie met de herinrichting van deze straten, Abstederdijk (gedeeltelijk), Albert Schweitzerlaan, St-Jacobsstraat in combinatie met herinrichting, Magelhaenlaan vernieuwen aansluitleidingen en afkoppelen. Ook troffen we maatregelen om wateroverlast te voorkomen. Hiervoor wordt de bergingscapaciteit van het rioolstelsel vergroot. Zo zijn twee bergbezinkbassins gerealiseerd aan de Belo Horizontedreef en Colombiadreef in plaats van de voorgenomen één. We zijn gestart met de voorbereiding van het bergbezinkbassin aan de Catharijnesingel. Ook koppelen we waar zich daartoe mogelijkheden voordeden verhard oppervlak af. Bij het project Leidsekade werd de afkoppeling van een nieuwbouwproject gerealiseerd onder de nieuwe fietsstraat. We hebben ons baggerprogramma uitgevoerd door in Amelisweerd en het Julianapark de watergangen op diepte te brengen. De hoeveelheid uitkomende baggerslib was minder dan vooraf geraamd, vandaar dat de indicator een lagere waarde aangeeft dan opgenomen in begroting 2015. De herinrichting van de Singel in Overvecht is gerealiseerd en er is een duiker aangebracht bij het Cereolterrein. Projecten die niet gepland voor 2015 maar uitgevoerd omdat andere niet doorgingen: Vervanging duiker Lunettenbaan, vervanging duiker door bruggetje in het Jaagpad Amelisweerd en de vervanging van twee stuwen door een nieuwe stuw in park De Koppel. Binnen het onderzoeksprogramma riolering is veel capaciteit gestoken in het uitzoeken van alle implicaties van de wateroverlast in Lombok en Zeeheldenbuurt. Bij Voorjaarsnota 2015 heeft de gemeenteraad een deel van de indicatoren afgeschaft omdat deze niet voldeden aan de eisen die daaraan worden gesteld. Met ingang van 2016 gaan we rapporteren over de nieuwe indicatoren.

Om te bepalen of de afgesproken onderhoudsnorm gehaald wordt, laten we de openbare ruimte schouwen. In 2015 hebben we hiervoor, naast het zelf ontwikkelde kwaliteitsinstrument voor onderhoud van de openbare ruimte (KIOR), de methodiek van het CROW gebruikt. De volledige overstap naar de methodiek van het CROW volgt in 2016. Bewoners zijn tevreden over de manier waarop wij samen met hen de openbare ruimte schoon en groen houden. Dit blijkt uit de bewonersenquete waar zij onze aanpak met een ruime voldoende (6,5) waarderen. Er was veel waardering voor de inspanningen van de medewerkers van Stadsbedrijven om de openbare ruimte tijdens/na evenementen, zoals Koningsdag en de Grand Depart van de Tour de France, schoon te maken. In de pilot buurtbudgetten wordt een experiment voorbereid waarbij we meer zeggenschap aan bewoners geven over de besteding van de door de gemeenteraad beschikbaar gestelde middelen.

In 2015 zijn gedurende het hele jaar objectieve metingen (door middel van een schouw) gedaan naar de kwaliteit van de openbare ruimte. In totaal twaalf keer een schouw voor schoon en vier keer een schouw voor groen. Het gestelde doel is zowel voor schoon als voor groen gerealiseerd. De norm voor schoon is: niet meer dan 10% van de gemeten punten scoort lager dan een zes. Stadsbreed bleven we dit jaar ruim binnen deze norm. Ons streven is om in de binnenstad niet meer dan 10% van de gemeten punten lager dan een zeven te laten scoren, maar dat werd net niet gehaald. De stijgende lijn van de afgelopen jaren zet zich echter wel voort: 15% van de gemeten punten scoorde lager dan een zeven. In 2014 was dit 18,1%. In Overvecht is de campagne 'OverVecht tegen Zwerfafval' gevoerd. Hieraan hebben acht van de tien scholen uit Overvecht meegedaan. De campagne bestond uit educatie en een actiedag. Twee scholen hebben een convenant afgesloten, waarin is vastgelegd dat zij de schoolomgeving vrij van zwerfafval houden.

De norm voor groenonderhoud is: niet meer dan 10% van de gemeten punten scoort lager dan een zes. In alle wijken voldoet het groenonderhoud gemiddeld ruimschoots aan die norm. Verhogen van het onderhoudsniveau van het groen, het meer inzetten van de expertise van bewoners en meer zelfbeheer zijn belangrijke wijkambities in de hele stad. We leveren hieraan een bijdrage door nieuwe en bestaande zelfbeheerders zoveel mogelijk te ondersteunen. Ook leveren we een bijdrage aan nieuwe initiatieven, waarvoor bijvoorbeeld een beroep wordt gedaan op het Initiatievenfonds.

We hebben boa's en toezichthouders ingezet voor toezicht en handhaving op illegaal aangeboden afval, hondenoverlast en gebruik openbare ruimte. In 2015 is in kader van de aanpak zwerfvuil in de maand september extra inzet geweest op het veroorzaken van zwerfvuil door jongeren op bekende snoeproutes tussen scholen en winkels. Hierbij is contact gelegd met de conciërges van scholen, zijn posters opgehangen in de scholen en zijn meerdere jongeren gewaarschuwd en terug gebracht naar school.. De handhavers hadden zelf de indruk dat het toezicht bijdroeg aan een schonere omgeving.

De instrumenten voor het bereiken van deze doelstelling zijn het Groenstructuurplan 2007 en het Bomenbeleid 2009. Uitvoering daarvan verloopt onder andere via het Meerjaren Groenprogramma. Bij de uitvoering maken wij slimme combinaties van initiatieven om werk-met-werk te maken. Sinds de start in 2007 is op die wijze het geïnvesteerde budget verdubbeld. Hiermee is ruim 400 hectare parken en groen in en om Utrecht aangelegd of verbeterd. Dit vertaalt zich in 71%van de bewoners die tevreden zijn met de parken in hun buurt, ten opzichte van 2014 is dat een gelijk aantal. In 2015 was 67% van de inwoners tevreden met het groen in hun buurt, een stijging ten opzichte van 2014 met bijna 3%. Als toegevoegd onderdeel hebben wijkgroenplannen geresulteerd in extra groen in de directe woonomgeving en toenemend draagvlak en betrokkenheid. Tot slot zorgen wij als deelnemer in twee recreatieschappen de kwaliteit en het beheer van de groene recreatiegebieden rondom onze compacte stad.

In 2015 is de Groenstrook Baden Powellweg (Zuid) en Sjanghaipark Park in Overvecht heringericht en is Bomenplan Wilhelminapark opgeleverd. Voor Park Oog in Al is de entree Meijsters Buiten aangelegd en met bewoners een beheerplan gemaakt. In het Milan Viscontipark (Veldhuizen) is een buurtmoestuin ontwikkeld en in het Máximapark het landschapskunstwerk de Samenloop aangelegd. Plannen voor Parkzone Amsterdam-Rijkanaal, de Vechtoevers (Hogelanden), Zambesipark, Oosterspoorbaan, groenstrook Opaalweg en Groene Kop zijn gereed voor uitvoering. Daarnaast ronden we op een paar extra projecten na de Toekomstvisie Landgoederen af. De uitvoering van wijkgroenplannen is op stoom en de laatste twee wijkgroenplannen Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern zijn vastgesteld. De hoofdbomenstructuur is in 2015 aangevuld met nieuwe, grotere bomen op het Oppenheimplein, Jordanlaan en langs de Kanaalweg. Over de periode dat de regeling Groene daken bestaat (medio 2009 tot eind 2015) is er door 80 aanvragers circa 7.850 m² groen dak gerealiseerd met een vastgestelde gemeentelijke bijdrage van circa 0,180 miljoen euro. We hebben samen met bewoners de kansen voor stadsnatuur vergroot door het succesvol uitvoeren van Groene Webprojecten, zoals te vinden in het 'Meerjaren Groenprogramma, 2016-2019' staan in de tabel van hoofdstuk twee de terugblik op de uitvoering 2015 en in hoofdstuk drie de projecten van het programma Groene Web beschreven.

Naast de activiteiten uit het Meerjaren Groenprogramma dragen wij ieder jaar bij in de gemeenschappelijke regeling van het Recreatieschap De Stichtse Groenlanden en van het Plassenschap Loosdrecht, die het beheer en onderhoud van de groene recreatiegebieden om de stad verzorgen. In het Recreatieschap Stichtse Groenlanden zijn nieuwe afspraken gemaakt over de Utrechtse bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling. Afspraken over de ontwikkelingen van de recreatiegebieden zijn vastgelegd in een gezamenlijk Ontwikkelplan.
In Haarzuilens is in samenwerking met Natuurmonumenten een nieuw parkbos gerealiseerd, het parkbos is 70 hectare waarvan 18,5 hectare bos. Voor het dit bos zijn 70.000 jonge bomen geplant.

In 2015 heeft de gemeenteraad de nieuwe nota Afval is Grondstof 2015-2018 vastgesteld. In deze jaarstukken rapporteren we over de oorspronkelijke doelstellingen uit de programmabegroting 2015 aangehouden. We bespreken de resultaten in het licht van de nieuwe nota.

Het percentage aan de bron gescheiden afval in 2015 is ten opzichte van 2014 met 0,1% toegenomen naar 38,4%. Inclusief nascheiding van grof huishoudelijk afval, is de afvalscheiding in Utrecht 43%. Het restafval nam ten opzichte van 2014 af met vier kilogram per inwoner naar 246 kg per inwoner. Met de vaststelling van de Nota Afval is Grondstof zijn deze resultaten conform de doelstellingen voor 2015.

Met de vaststelling van de nota Afval is Grondstof is de planning van de uitrol van Het Nieuwe Inzamelen herijkt, maar het doel is nog steeds dat Het Nieuwe Inzamelen eind 2018 bij alle laagbouwwoningen is ingevoerd. De zakkeninzameling zal parallel hieraan ook eind 2018 zijn ingevoerd.

Er zijn iets meer huishoudens aangesloten op het voorzieningenniveau van Het Nieuwe Inzamelen (ten opzichte van de doelstelling van 32% uit de nota Afval is Grondstof), omdat er meer uitbreiding van nieuwe woningen is meegenomen. Het afbouwen van de zakkeninzameling bij bestaande woningen is wat vertraagd ten gevolge van het benodigde extra bodemonderzoek en het intensievere participatie- en communicatietraject (de doelstelling van de nota was om in 2015 de zakkeninzameling tot 27% uit te faseren). De ambitie is om de achterstand in 2016 in te lopen. De laagbouw in de wijken Zuidwest, Overvecht, en de buurten Hoograven (deels), Parkwijk-Noord, Terwijde, Hoge Weide en De Veiling kunnen sinds 2015 gebruik maken van het voorzieningenniveau van Het Nieuwe Inzamelen. De zakkeninzameling van restafval in de wijken Zuidwest, Overvecht, Hoograven en de buurten Hooch Boulandt en Wijk C is in 2015 omgezet naar ondergrondse containers.

In 2015 is er hard gewerkt aan de stadsbrede communicatiecampagne 'Utrecht weet wat afval waard is' die begin 2016 wordt gelanceerd. Daarnaast zijn er diverse maatregelen genomen om meer grondstoffen apart van het restafval op te halen. Zo zijn er eind 2015 nog 27 extra containers voor textiel geplaatst, een toename van 50%. In 2015 zijn de openingstijden van de afvalscheidingsstations verruimd. Dit heeft een positieve invloed gehad op het aantal bezoekers en op de klanttevredenheid. In totaal hebben circa 475.000 bewoners de afvalscheidingsstations bezocht (tegenover 400.000 in 2014) en is de klanttevredenheid gestegen naar een 8,1 (was 7,8 in 2014).

Ook is het afvalscheidingsstation in Lunetten vernieuwd, waardoor het daar makkelijker is voor bezoekers om hun grondstoffen apart van het grof restafval in te leveren. Tenslotte waren er weer een aantal eenmalige acties, zoals de instelling van kleine milieustraten tijdens Koningsdag. Ook is in samenwerking met de winnaar van de E-waste 2.0 Challenge (een initiatief van het Utrecht Sustainability Institute) én met een aantal scholen de E-waste race georganiseerd. Een event waarbij tien verschillende scholen tegen elkaar streden om het meeste elektronisch afval in te zamelen. Tenslotte is er bij de start van de Tour de France in Utrecht succesvol ingezet op het afval gescheiden ophalen

Het totaal aantal meldingen van bewoners over inzameling, is in 2015 met 18% toegenomen ten opzichte van 2014. De afhandeltermijn van de meldingen is verkort van 3,4 dagen naar 2,3 dagen. Specifiek voor de inzameling met ondergrondse containers zien we dat het gemiddeld aantal meldingen per ondergrondse container is toegenomen van 1,0 melding per container in 2014 naar 1,4 melding per container in 2015. Een deel van de toename is te verklaren doordat er verhoudingsgewijs meer containers voor restafval zijn geplaatst, waar altijd al meer over gemeld wordt. Het overig deel is te verklaren door de gewenning bij nieuw in gebruik genomen containers. In 2016 worden nieuwe maatregelen genomen om de meldingen te verminderen. Er zijn 264 ondergrondse containers meer dan in 2014 en de monitoring van deze (nieuwe) locaties wat betreft bijplaatsingen is geïntensiveerd.