Sociaal makelaars ondersteunen bewoners bij het opbouwen en gebruiken van sociale netwerken in buurten en wijken. Het sociaal makelaarschap wordt in zes verzorgingsgebieden door vijf partijen uitgevoerd. Het beoogde maatschappelijke effect hiervan is leefbare en levendige wijken, waar bewoners met elkaar en voor elkaar actief zijn. We zien de sociaal makelorganisaties als belangrijke partners om kwetsbare bewoners mee te laten doen in de samenleving. Sociaal makelaars initiëren en begeleiden proactief activiteiten voor en door kwetsbare bewoners. De sociaal makelaar levert een bijdrage aan een sterke sociale basis, waardoor minder mensen een beroep doen op de buurtteams. Een samenleving met veel initiatieven biedt het buurtteam ook meer mogelijkheden om cliënten die vereenzamen door te verwijzen naar activiteiten die aansluiten op hun behoeften.

We streven naar accommodaties die maximaal ondersteunend zijn voor die initiatieven en voor
(welzijns)activiteiten. De accommodaties zijn geen doel op zich maar een middel om ontmoeting en actief burgerschap en hulpverlening te faciliteren. In de stad ontstaan steeds meer zelfbeheerinitiatieven om het beheer van accommodaties van de gemeente over te nemen.

De gemeente Utrecht staat voor een stad waarin iedereen naar vermogen meedoet en mensen zelfredzaam zijn. De ondersteuning van vrijwillige inzet speelt hierin een belangrijke rol.

De sterke betrokkenheid van Utrechters bij hun omgeving blijkt zowel uit de toename van de kwantiteit als kwaliteit van (bewoners)initiatieven in de stad. Illustratief daarvoor is de enorme hoeveelheid aan initiatieven voor de nieuwe vluchtelingen. Met hulp van bestaande ondersteuningsstructuren als de sociaal makelorganisaties en extra ondersteuning van Dwarsverband en de Stichting Omzien, leren bewonersinitiatieven van elkaar. Samen met maatschappelijke initiatieven experimenteren we met nieuwe financiële instrumenten zoals crowdfunding en the right to challenge. Via de social impact factory werken we samen met sociaal ondernemers die bij willen dragen aan het versterken van de sociale basis.

Van de startende (digi)taalvrijwilligers in 2015, hebben 400 vrijwilligers deelgenomen aan een basistraining, zodat zij goed voorbereid de begeleiding van taalgroepen en taalmaatjes aankunnen. Daarnaast hebben 130 vrijwilligers gebruik gemaakt van het aanbod aanvullende trainingen en workshops. Ook is een digitaal Taal OndersteuningsPunt van start gegaan waar zij informatie vinden en vragen kunnen stellen aan (ervarings)deskundigen. Voor de circa 800 (digi)taalvrijwilligers is in de week van de alfabetisering een bijeenkomst in het Stadskantoor georganiseerd, waar bijna 200 deelnemers aanwezig waren.

Ons streven is dat mensen, ondanks beperkingen, ook als vrijwilliger zich in kunnen zetten in de stad. Onder andere binnen de voorzieningen voor sociale prestatie en dagondersteuning zijn daarvoor plekken gecreëerd. In 2015 is gebleken dat de vraag naar dit type vrijwilligerswerk nog erg groot is en dat het aantal plaatsen onvoldoende is.

Onze ambitie is dat in meer Utrechtse wijken en buurten mensen ongeacht hun leeftijd en/of beperking in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Het rijksbeleid om mensen langer thuis te laten wonen, betekent dat een actieve rol van de gemeente noodzakelijk is om dit mogelijk te maken.

Utrecht wil dat ook kwetsbare inwoners de kans hebben om hun toekomst in eigen handen te nemen, mee te doen en zich te ontwikkelen. We ondersteunen daar waar nodig het vormen van netwerken en activiteiten zodat sociaal isolement voorkomen wordt en bijgedragen wordt aan de kwaliteit van leven. Hierbij gaan we uit van de talenten en wensen van inwoners, waar mogelijk dragen zij bij aan de organisatie en uitvoering. Speciale aandacht is er voor de zelfredzaamheid van ouderen die steeds langer blijven thuis wonen en bij wie er meer risico op vereenzaming is door het vaak kleiner worden van sociale netwerken en het afnemen van mobiliteit en functies.

Met de integrale aanpak 'Utrecht zijn we samen' staan wij voor een dragende en insluitende samenleving. Uitgangspunt is dat alle Utrechters zoveel mogelijk dezelfde kansen hebben. Wij zoeken verbinding tussen Utrechters en signaleren uitsluiting en radicalisering en zullen voor de aanpak hiervan het instrumentarium door ontwikkelen.

Uit de Utrecht Monitor 2015 blijkt dat de geleidelijke toename van ervaren discriminatie in de afgelopen jaren tot een halt gekomen is. Een kleine 14% van de Utrechters zich wel eens gediscrimineerd. Onder jongeren (16 tot en met 24 jaar) zien we dat dit percentage aanmerkelijk hoger ligt, te weten op 20%.

Taal en digitalisering
Drempels op het vlak van taal en digitale vaardigheden willen wij waar mogelijk verlagen of wegnemen. Met name het digitale vraagstuk heeft veel aandacht gekregen, ook in de gemeenteraad. Er heeft nader onderzoek plaatsgevonden, er is geïnvesteerd in het aanbod van trainingen en er zijn twee bijeenkomsten georganiseerd om belangrijke partners bij dit vraagstuk en mogelijke oplossingen te betrekken.

Terugdringen eenzaamheid ouderen
In zeven wijken zijn -middels het concept Samen in de Stad- ruim 6.600 ouderen bereikt. Dit is grotendeels gebeurd door het benaderen van 65-plussers via hun huisarts. Per brief zijn zij gevraagd of zij prijs stelden op een huisbezoek door een vrijwilliger van Samen in de Stad. In totaal hebben ruim 1.000 ouderen gereageerd, waarvan ruim 300 aangaven prijs te stellen op een huisbezoek. Hiermee is aan de motie 80-plus in deze wijken uitvoering gegeven. Voor de wijken waar Samen in de Stad in 2015 nog niet omarmd wordt, is een alternatief ingezet middels een ‘Vliegende brigade’ voor de huisbezoeken aan 80-plussers.

Vanaf januari 2015 is volgens afspraak een stads breed netwerk van buurtteams gerealiseerd. De monitor Buurtteams Sociaal 2015 biedt een kwantitatief en kwalitatief inzicht in de resultaten van de buurtteams Sociaal op drie deelonderwerpen:

• Welke problemen op leefdomeinen komen we in de buurtteams tegen,
• welke ontwikkelingen zien we in de zelfredzaamheid en
• op welke domeinen en in hoeverre realiseren de buurtteams de uitgangspunten van de nieuwe werkwijze.

De uitkomsten van de monitor worden in het voorjaar 2016 bekend.

Conform de door de gemeenteraad bekrachtigde ambities voor de Wmo-transitie is in 2015 zorgcontinuïteit gerealiseerd voor alle AWBZ-overgangscliënten. Vanuit de aanvullende zorg en de maatschappelijke opvang is het vangnet voor zeer beperkt zelfredzame Utrechters georganiseerd. Om een beeld te krijgen van de bijdrage van deze ondersteuning aan de kwaliteit van leven is eind 2015 een eerste cliëntervaringsonderzoek gehouden. De uitkomsten hiervan zijn in het eerste kwartaal 2016 bekend en zullen in 2016 benut worden voor waar mogelijk verdere verbetering.

Vernieuwend welzijn
Er heeft een tussentijdse evaluatie plaatsgevonden van het sociaal makelaarschap. Op basis van ruim 130 individuele gesprekken met wijkbewoners, interviews met partners en stakeholders en een stadsgesprek is een rapport opgesteld door Hogeschool Utrecht, de Universiteit voor Humanistiek en de Universiteit Utrecht. Daarin is geconcludeerd dat sociaal makelaars bewoners kunnen bieden wat zij nodig hebben om initiatieven tot bloei te laten komen. De eerste vijf aanbevelingen uit het rapport zijn aangegrepen om samen met de stad het sociaal makelaarschap een stap verder te helpen. Komende tijd wordt onder andere gewerkt aan het vergroten van de zichtbaarheid van het sociaal makelaarschap. Ook gaan sociaal makelaars sterker schakelen tussen het ‘faciliteren’ van krachtige bewonersactiviteiten en het ‘arrangeren’ van kwetsbare initiatieven.

Welzijnsaccommodaties
In de 25 welzijnsaccommodaties is in 2015 een kwaliteitsslag gemaakt. Zo zijn in vele buurtcentra ' 'driehoeksoverleggen' ontstaan met gebruikers, sociaal beheerders en UVO. In de driehoek worden alle beheeraspecten besproken die spelen binnen het buurtcentrum. Naast de beheeraspecten richt de driehoek zich ook op de gewenste programmering (vraag en aanbod), met een diversiteit aan activiteiten en een goede bezetting van het buurtcentrum.

We zien de bezetting van de buurtcentra per jaar stijgen en we halen het gemiddelde streefcijfer van 35 uur per week over 2015 en werken toe naar een bezettingsgraad van 45 uur per week in 2018.

Het nieuwe tarievenbeleid voor de buurtcentra, dat in het najaar van 2015 is geïmplementeerd, laat zien dat het aantal gebruikers in het gratis en 100% tarief redelijk constant is gebleven en dat bij het 35% een sterke toename van gebruikers wordt geconstateerd. Dit blijkt uit het aantal verhuringen en de opbrengst uit verhuur ten opzichte van2014. Deze stijging is conform de verwachting en de doelstelling van het tarievenbeleid, zoals deze in 2014 is vastgesteld door uw gemeenteraad. Mede door de stijging aan inkomsten uit verhuur en een sterke sturing op de beheerlasten zijn de kosten voor de welzijnsaccommodaties binnen de financiële kaders 2015 gebleven.

In het 2015 zijn we gestart met de ontwikkeling van de notitie 'Maatschappelijk Initiatief Onderdak'. Deze notitie beschrijft voor iedere wijk waar ruimte is voor het burgerinitiatief. Deze ruimte kan geboden worden in buurtcentra in gemeentelijk beheer, buurthuizen in zelfbeheer en op locaties van derden zoals sportkantines, zorginstellingen, scholen, kerken etcetera. Deze laatste 'schil' van accommodaties heeft in eerste instantie een andere functie maar stelt (delen) van ruimte beschikbaar voor burgerinitiatieven. Het streven is dat wij de notitie 'Maatschappelijk Initiatief Onderdak' voor het zomerreces van 2016 met uw gemeenteraad bespreken.

In de stad ontstaan steeds meer zelfbeheerinitiatieven om het beheer van accommodaties van de gemeente over te nemen. Onze rol is deze initiatieven ook te faciliteren en stap voor stap het zelfbeheer te begeleiden naar steeds meer financiële onafhankelijkheid. In 2015 heeft één nieuw initiatief, Stella Maris, de voorziening in eigen beheer genomen (conform het beleid zelfbeheer van welzijnsaccommodaties). De bestaande zelfbeheerinitiatieven versterken hun financiële basis. Gemiddeld over alle initiatieven daalt de benodigde structurele subsidie met 5%. De ervaring van zelfbeheer leert dat er een onder grens is aan de subsidieonafhankelijkheid van initiatieven. Voor enkele initiatieven geldt dat de gemeente voor specifieke situaties een langdurige financiële basis faciliteert.

Vrijwillige inzet
In Utrecht is een groot deel van de inwoners actief als vrijwilliger. Onze inzet vorige jaar was gericht op het makelen, binden, promoten, versterken, ondersteunen en waarderen van vrijwillige inzet. De kwaliteit van het werk van de vrijwilligers en hun deskundigheid zijn versterkt en de randvoorwaarden voor de vrijwillige inzet is verbeterd.

De gemeente heeft samen met de 1% Club, de Vrijwilligerscentrale Utrecht en de Utrechtse uitdaging de crowdfunding pilot “De Nieuwe Helden van Utrecht” georganiseerd. Met deze pilot is gebleken dat Civic Crowdfunding een goed instrument is voor:

• Impact in de buurt te creëren
• Burgers samen te brengen
• Eigen inzet van initiatieven te stimuleren
• Een manier om draagvlak te creëren en te tonen.

Kwetsbare vrijwilligers
In 2015 zijn de inspanningen geïntensiveerd om meer plekken te maken voor ‘kwetsbare vrijwilligers’. Vanuit een analyse met alle veldpartijen zij de volgende knelpunten benoemd: onvoldoende beschikbare plekken, de matching tussen vraag en aanbod is moeilijk, begeleiding van deze vrijwilligers stuit op capaciteitsproblemen.

Maatschappelijk initiatief
In 2015 hebben wij het leefbaarheidsbudget en het flexibel welzijnsbudget samengevoegd in het nieuwe Initiatievenfonds. Hiermee ondersteunen wij initiatieven waarbij mensen zich inzetten voor elkaar en hun leefomgeving.

Wij hebben maatschappelijke initiatieven op verschillende wijzen bevorderd:

• De tweede helft van het jaar bezochten wij acht inspirerende initiatieven, waarbij zorg voor elkaar centraal staat: de Tour d’initiative. Van deze initiatieven zijn filmpjes gemaakt. Uit waardering voor de initiatiefnemers, om van elkaar te leren en Utrechters te inspireren tot het nemen van initiatief.
• Als pilot konden initiatieven zich melden als Nieuwe Held van Utrecht. Van de 20 initiatieven zijn er in samenwerking met de Vrijwilligerscentrale en de Utrechtse Uitdaging zes geselecteerd met de ambitie om Utrecht duurzamer, socialer, schoner en veiliger te maken. De uitdaging was: haal de helft van je begroting binnen via crowdfunding. Gezamenlijk hebben ze 319 donateurs gemobiliseerd en vijf van hen is het gelukt om 2.500 euro (de helft) te crowdfunden.
• Na een bijeenkomst op 15 april over de ‘right to challenge’ zijn de vier initiatieven op het gebied van welzijn en zorg gelabeld als ‘proefchallenge’. Met deze initiatiefnemers wordt er in verschillende fasen samen geleerd, om tot een uitvoeringskader te komen voor de RtC.
• Wij bieden een infrastructuur die past bij de variëteit in vrijwillige inzet.
• Op initiatief van de buurtteamorganisaties is eind 2015 gestart met het opzetten van pilots in 5 buurten om de vrijwillige inzet meer buurtgericht te organiseren, Daarnaast is in overleg met relevante partners een verkenning gestart hoe passende ondersteuning van kwetsbare vrijwilligers kan worden georganiseerd.
• De Stichting Omzien heeft 9 Utrechtse initiatieven op het gebied van zorg, welzijn en/of wonen ondersteunt. Het begin van een stedelijk netwerk is gemaakt.
• De sociaal makelorganisaties hebben samen met de gemeente op 17 september een initiatievencafé zorg en welzijn georganiseerd. Hier waren 40 initiatiefnemers, professionals, sociaal makelaars en ambtenaren bij elkaar om te praten over lokale initiatieven. Onder het motto 'Deel jouw initiatief of blaas een initiatief nieuw leven in!'
• Vanaf 1 juli 2015 hebben wij een aantal stedelijke initiatieven subsidie ontvangen vanuit het initiatievenfonds voor hun initiatief dat meer dan één wijk beslaat.

Mantelzorg
Vanaf 2015 is door ons structureel meer geld beschikbaar gesteld ter ondersteuning van mantelzorgers. Deze middelen zijn door middel van twee subsidierondes ingezet in de stad met als doel zoveel mogelijk relevante partijen te stimuleren om (‘nieuwe’) mantelzorgers te vinden en te ondersteunen waar dat behoefte aan is. Bij dat laatste is een accent gelegd op respijtzorg, het tijdelijk overnemen van de taken van de mantelzorger. Een kleine 20 Utrechtse organisaties is in staat gesteld om dit in 2015 en 2016 op te pakken, waarbij naar verwachting minimaal 1.000 extra mantelzorgers gebruik kunnen maken van de geboden ondersteuningsmogelijkheden.

Agenda 22
Toegankelijkheid heeft op een aantal terreinen de nodige aandacht gekregen:
In het actieplan voetgangers hebben wij toegankelijkheid opgenomen als criterium om de kwaliteit van voetgangersvoorzieningen te verbeteren. De commissie BInG3 -Beheer Inrichting Gebruik- toetste alle plannen voor de openbare ruimte op toegankelijkheid. Bij de Tour de France hebben wij aandacht besteed aan de toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Ook afgelopen jaar is weer van 100 gebouwen informatie over de toegankelijkheid opgenomen op www.toegankelijkutrecht.nl. In 2015 hebben we voor het eerst de Toegankelijkheidsprijs uitgereikt.

Diversiteit en LHBT
In 2015 is de samenwerking met de G4 en het Ministerie van SZW op het gebied van discriminatiebestrijding verder geïntensiveerd.

Naar aanleiding van de (eerste) aanslagen in Parijs in 2015 hebben we een integraal plan van aanpak 'Utrecht zijn we Samen' opgesteld waarin preventie één van de pijlers is. Voorkomen van uitsluiting en bestrijding van discriminatie zijn hierbinnen belangrijke thema’s. Eind oktober zijn we gestart met de ontwikkeling van de Utrechtse Antidiscriminatie Agenda 2016 – 2020, in co-creatie met diverse partners in de stad. Wij verwachten dat de Agenda voorjaar 2016 gereed zal zijn. Daarnaast hebben we diverse dialoogbijeenkomsten rond het thema radicalisering, polarisatie en/of discriminatie in de stad gefaciliteerd.

In samenwerking met Art. 1 MN en de gemeente Amsterdam hebben we de webtool Divers talent werkt! Voor werkgevers ontwikkeld om diversiteit op de arbeidsmarkt te stimuleren. Beide zullen in 2016 respectievelijk worden vastgesteld en gelanceerd.

Wij werken aan de uitvoering van het programma ‘Jezelf kunnen zijn in Utrecht’ dat in G4-verband wordt uitgevoerd. Dit programma is gericht op verbetering van acceptatie van LHBT’ers in bi-culturele kring. Utrecht is de komende jaren één van de Regenboogsteden, een vervolg op de Koplopergemeenten. Hiermee wordt de samenwerking met het rijk en andere voormalige koplopergemeenten gecontinueerd. De invalshoek blijft sociale acceptatie, veiligheid en weerbaarheid van LHBT-inwoners. Voorlichting op scholen, vergroten van zichtbaarheid en aandacht voor ‘roze ouderenzorg’ is doorgezet alsook het gemeentelijk meldingsnummer ‘Gay Alert’ ter voorkoming van escalatie.

In juli 2015 is het nieuwe actieplan 'De Utrechtse regenboogagenda' door het college van B en W vastgesteld en vervolgens besproken in de commissie M&S. Wij zetten daarmee de ingezette aanpak van de afgelopen jaren voort. Wij besteden meer aandacht aan de positie van transgenders, de biculturele LHBT en de tolerantie en acceptatie van LHBT'ers op scholen in Utrecht.

Sociale prestatie en dagondersteuning
Het jaar 2015 stond in het teken van het opstarten van dit nieuwe laagdrempelige groepsaanbod. Er is nu dagelijks en op meerdere tijden van de dag, divers aanbod beschikbaar. De samenwerking tussen de aanbieders heeft een impuls gekregen. Door deel te nemen aan sociale prestatie of dagondersteuning kunnen kwetsbare mensen hun dag zinvol invullen. Dat betekent dat zij anderen ontmoeten, iets leren en/of iets doen. Dit werkt preventief en is dus van grote waarde. Voor ongeveer 200 van de 6.250 deelnemers zorgde dit aanbod zelfs voor de stap naar meer zelfredzaamheid. Zij gingen bv zelfstandig een opleiding volgen, aan het werk of als vrijwilliger aan de slag. Het aanbod staat op utrecht.jekuntmeer.nl.

Taalbeheersing
In 2015 is de aangekondigde aanbestedingsprocedure doorlopen om een nieuwe partner te kiezen die, naast het ROC Midden Nederland, in de regio het formele taalonderwijs de komende jaren zal uitvoeren. NL educatie is hieruit als aanbieder naar voren gekomen. Direct na dezomer is NLeducatie, met het project Taal+, haar activiteiten gestart. In Utrecht zijn inmiddels negen groepen (circa 100 deelnemers) actief. Het ROC MN was in 2015 nog verantwoordelijk voor ruim 500 deelnemers. Via Prago, de Volksuniversiteit, Taal doet meer, Gilde en vele andere partijen zijn daarnaast nog eens zo’n 2.500 burgers actief geweest om de taalvaardigheden te vergroten. In 2015 is geïnvesteerd in de samenwerking van Digiwijs 3.0, Bibliotheek, Taal doet meer en Mira Media met name om het aanbod digitale vaardigheden te versterken. Ruim 40 cursussen zijn georganiseerd voor 330 deelnemers, ondersteund door circa 35 vrijwilligers.

De Buurtteams Sociaal hebben een succesvol eerste jaar achter de rug. De achttien buurtteams bieden alle inwonersvan de stad sociale basiszorg, generalistisch en dichtbij. De teams Informatie en Advies maken onderdeel uit van de buurtteams. Bewoners weten de buurtteams goed te vinden en zijn over het algemeen tevreden over de ondersteuning die het buurtteam hen biedt. De samenwerking met partners in de stad is in de loop van het jaar goed op gang gekomen zowel op stedelijk/buurtniveau als op het niveau van afstemming van individuele casussen. De beoogde overdracht van klanten vanuit de aanvullende zorg naar de buurtteams is conform verwachting gerealiseerd. Dit heeft ertoe geleid dat eind november ruim 6.200 bewoners ondersteuning van de buurtteams kregen. Dat is een goed teken; de buurtteams worden gevonden, benut en goed gewaardeerd en geven de ondersteuning daadwerkelijk op vernieuwende wijze vorm. In 2015 is de uitvoering van de aanpak Voorkom Huisuitzetting! (VH!) overgedragen aan de buurtteams. De werkwijze is overgedragen middels trainingen, coaching-on-the-job en advies bij casussen. De Buurtteams hebben aandachtsfunctionarissen per team aangesteld en hier ook centrale coördinatie op gezet gezien de complexiteit van de casussen VH!

Om passende aanvullende ondersteuning te bieden aan inwoners is in 2015 naast zorgcontinuïteit vanuit alle partijen in de stad geïnvesteerd in een goed, nauw samenspel tussen buurtteams, wijkverpleging, huisartsen, informele zorg en zorgaanbieders. Dit is belangrijk voor de zorgvuldige overdracht van cliënten naar de buurtteamorganisatie, en het ondersteunen van cliënten bij het vinden van een aanbod binnen de aanvullende zorg. Aansluitend bij hun wensen en behoeften en voor zover de cliënt hier toestemming voor gegeven heeft, wordt de interdisciplinaire afstemming georganiseerd. Om de kwaliteitsontwikkeling van aanbieders en de realisatie van de (resultaat)afspraken te volgen, zijn door de gemeente kwartaalgesprekken met aanbieders gevoerd.

Het Utrechtse model staat voor ondersteuning dichtbij mensen en gaat uit van doen wat inwoners nodig hebben om zelf regie te kunnen nemen bij het oplossen van hun problemen. Hier hoort bij dat inwoners als zij aanvullende zorg nodig hebben, zelf keuzes kunnen maken en de regie hebben op hun eigen ondersteuning. In 2015 zijn hierin de volgende stappen gezet:

• Voorbereid is dat de arbeidsmatige activering vanaf 2016 cliëntvolgend wordt georganiseerd. Omdat deze ondersteuning een vorm van onbetaald werk is, komt de eigen bijdrage vanaf 2016 vervallen. Hiermee is een drempel weggenomen om voor deze groep naar vermogen bij te dragen aan de samenleving.
• De betekenis van regie hebben op je eigen leven en ondersteuning is verkend in twaalf dialooggesprekken met cliënten, mantelzorgers en begeleiders. Op basis hiervan is samen met cliënten, aanbieders en gemeentelijke cliënten- en adviesraden een vertaling gemaakt naar waarden die belangrijk zijn binnen de aanvullende zorg. Aanbieders hebben op basis hiervan gekeken hoe deze zelfregie van cliënten in hun ondersteuning verder versterkt kan worden.

Stedelijke Agenda Ouderen
Met Zilveren Kruis is de Stedelijke Agenda Ouderen opgesteld met de ambitie dat alle Utrechters vitaal oud kunnen worden in de stad, waarbij met name is gekeken naar de kansen die er zijn in de samenwerking tussen zorgverzekeraar, zorgkantoor en gemeente. Deze agenda is met zorg- en cliëntorganisaties besproken en wordt met de input vanuit deze organisaties uitgewerkt tot een stedelijk plan. Dit plan zal in februari 2016 worden vastgesteld in het bestuurlijk overleg tussen Zilveren Kruis en de gemeente.

Volwaardig Burgerschap en Psychiatrie
De specialistische GGZ-zorg voor mensen met een Ernstige Psychiatrisch Aandoening (EPA) verplaatst zich, door de afbouw van intramurale bedden, steeds meer naar de wijk. Betrokken partners hebben daarom met elkaar en met cliënten afspraken gemaakt om de GGZ-zorg in de wijk steviger neer te zetten en van daaruit de ambitie te realiseren om tot 30% meer herstel te komen in de periode tot 2018. Er worden twee proeftuinen gestart in Overvecht en Lunetten. Gemeente en Zilveren Kruis zijn gezamenlijk trekker van de taskforce EPA en participeren in de werkgroepen rond deze proeftuinen.

Hulp bij Huishouden
Het nieuwe beleid voor Hulp bij het Huishouden (HbH) is eind maart 2015 ingegaan. Belanghebbenden krijgen minimaal de beschikking over 78 uur hulp per jaar via de basisvoorziening. Daar bovenop krijgen personen bij wie meer nodig is of ander resultaat in het kader van HbH behaald moet worden, op maat extra uren hulp toegekend. Gebleken is dat een deel van de ontvangers van HbH moeite had met de overgang naar dit model. Daarom is tijdelijk, in 2015, het teamhuishoudcoaches opgericht. Zij hebben klanten thuis opgezocht en ondersteund bij het vinden van een nieuw evenwicht. Waar nodig is het aantal uren ondersteuning aangepast. In totaal zijn ruim 1.000 personen gesproken door de Huishoudcoaches. Eind 2015 ontvangen in totaal 5.506 personen ondersteuning bij het huishouden. Hiervan ontvangen 4.789 personen HbH1 (schoonmaken) en 717 personen HbH2 (regie op het huishouden). Personen die afhankelijk zijn van HbH2 ontvangen altijd een aanbod op maat. Binnen de groep HbH1 ontvangers is aan 958 personen extra uren ondersteuning bovenop de basisvoorziening, toegekend.

Begin 2015 is de Huishoudelijke Hulp Toeslag (HHT) van start gegaan in Utrecht. Dit is een rijksregeling om de werkgelegenheid in deze sector te behouden. In Utrecht wordt deze regeling door alle gecontracteerde aanbieders van HbH uitgevoerd. Personen die recht hebben op HbH1 kunnen voor €5,00 per uur extra uren inkopen, de gemeente Utrecht vult het overige deel van het uurtarief aan uit de HHT. Voor de overige doelgroepen betaalt de gemeente Utrecht een vaste vergoeding van 12,50 euro per uur aan de aanbieders en betaalt de gebruiker van HHT het resterende deel van het uurtarief zelf. In totaal is 50.766 uren privaat ingekocht in 2015 via de HHT.

Hulpmiddelen
Na een aanbesteding zijn met ingang van het tweede kwartaal 2015 vier leveranciers van hulpmiddelen gecontracteerd. De nieuwe overeenkomst staat in het teken van maximale keuzevrijheid voor de cliënt. Het is mogelijk om over te stappen naar een andere leverancier indien de cliënt dit wenst. Ook is het sinds het najaar van 2015 mogelijk de prestaties van een leverancier online te waarderen. Zo krijgen bestaande en nieuwe cliënten de mogelijkheid hun keuze te baseren op ervaringen van anderen. Na een periode van implementatie is de dienstverlening en leveringssnelheid van de leveranciers verbeterd. Alle leveringen en service vinden over het algemeen plaats binnen de afgesproken termijnen.

Wmo vervoer
Het sociaal recreatief vervoer voor mensen met een beperking is ondergebracht bij Regiotaxi Utrecht. Regiotaxi Utrecht is een gezamenlijk product van de negen (voormalige) BRU gemeenten en de regionale OV autoriteit, voorheen BRU nu Provincie. Sinds 2015 verzorgt de provincie Utrecht het contractbeheer en de dagelijkse regievoering. Het aantal gebruikers van de Regiotaxi is stabiel. Wel zien we een groei in het gebruik per cliënt. Dit wordt verklaard uit de hoge kwaliteit en waardering van Regiotaxi Utrecht en de lage kosten voor de cliënt. De stijging van het gebruik leidt tot hogere kosten voor de gemeente. In 2015 is een conflict ontstaan met de vervoerder voor Utrecht-stad over de contractvoorwaarden. In december heeft dit geleid tot een gerechtelijke uitspraak. Als gevolg daarvan eindigt het contract met deze vervoerder halverwege 2016. Eind 2015 is gestart met een nieuwe aanbesteding, zodat het vervoer ook daarna kan worden voortgezet.

Regeling Tegemoetkoming Zorgkosten 2015
Vanwege de afschaffing van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) is de gemeente sinds 2015 verantwoordelijk voor het bieden van financiële compensatie aan mensen met hoge zorgkosten. Omdat dit in 2015 nog niet kon worden ondergebracht in de collectieve ziektekostenverzekering voor minima, is een tijdelijke regeling ingericht binnen de kaders van de Wmo. Met deze regeling konden, conform de wens van de gemeenteraad, ook de middeninkomens worden bediend. Vooraf werd gerekend op 5.500 toekenningen van de tegemoetkoming. Eind december bleek het aantal toekenningen te zijn uitgekomen op 8.500. De meerkosten van de extra toekenningen is opgevangen binnen de begroting.

Op het terrein van opvang en beschermd wonen is de gemeente Utrecht verantwoordelijkheid voor zowel Utrecht-stad als ook de WMO-regio’s Utrecht-west, Lekstroom, Zuidoost. In totaal betreft het zestien gemeenten. Met ingang van 2015 is de gemeente Utrecht naast de maatschappelijke opvang ook verantwoordelijk voor beschermd wonen binnen de regio.

Ondersteuning in de vorm van opvang of beschermd wonen kan noodzakelijk zijn als betrokken als gevolg van structurele belemmeringen niet in staat is zelfstandig te wonen en waarbij vastgesteld is dat niet in de ondersteuningsbehoefte kan worden voorzien door de inzet van lichter vormen van ondersteuning via de Wmo of een voorziening via de Zorgverzekeringswet of de Wet langdurige zorg. Het gaat hierbij om mensen met psychiatrische en/of verslavingsproblemen en/of verstandelijke beperkingen, die destructief zijn voor hun sociaal functioneren. Zij hebben onvoldoende een ondersteunend sociaal netwerk. Ook kunnen zij dakloos zijn.

In 2015 heeft de gemeente Utrecht een integrale aanpak ontwikkeld voor opvang en beschermd wonen. In deze aanpak zijn de vervolgopvang en beschermd wonen geïntegreerd omdat deze inhoudelijk grote overeenkomsten vertonen op het gebied van begeleiding en verblijf. Door de integratie kan de sturing worden verbeterd. De regionale toegang is het loket van de gemeente waarin toeleiders zoals GGZ, MO en buurtteams een verzoek in kunnen dienen voor een toewijzing voor vervolgopvang en beschermd wonen. De regionale toegang toetst alle aanvragen en wijst de ondersteuning toe aan een van de gecontracteerde aanbieders. De voorzieningen voor opvang en beschermd wonen bestaan uit lichte en zware vormen van ondersteuning. Er wordt naar gestreefd om met de lichtste vorm van ondersteuning het noodzakelijke resultaat te behalen. De toekenning van opvang en beschermd wonen is een nieuwe taak voor de gemeente. De implementatie is goed verlopen. Het is in 2015 gelukt om alle aanvragen binnen de wettelijke doorlooptijden af te handelen.

Vanaf 2015 valt onder de centrumgemeentetaak 'vrouwenopvang en begeleiding', ook de uitvoering van Veilig Thuis (het meld- en expertisepunt huiselijk geweld en kindermishandeling), en de regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling. Centrumgemeente Utrecht trekt hierin op met de centrumgemeente Amersfoort. Veilig Thuis voert taken uit op grond van de Wmo en de Jeugdwet en is daarmee onderdeel van de beide portefeuilles.