We zetten in op het voorkomen van problemen en het bevorderen van ‘gewoon leven’. Door de focus te leggen op gezonde verstedelijking dragen wij bij aan kansen op een betere gezondheid van Utrechters. Met Jeugdgezondheidszorg bewaken, beschermen en bevorderen wij gezond opvoeden en opgroeien. We hebben, in het bijzonder onder jongeren, aandacht besteed aan leefstijlthema’s als het voorkomen van afhankelijkheid van alcohol en seksuele gezondheid.

Gezonde leefomgeving
De groei naar 400.000 inwoners wil Utrecht realiseren binnen haar stadsgrenzen, vanuit de gedachte dat een compacte stad een duurzame stad is. In een compacte stad worden stedelijke voorzieningen beter gebruikt, het groen om de stad blijft natuur en energie en materialen worden efficiënter benut. In de Ruimtelijke Strategie wordt verkend hoe deze ambitie te realiseren met als extra uitgangspunt de gezonde, veerkrachtige Utrechter. Zo is gezonde verstedelijking verankerd in de Ruimtelijke Strategie. Ook blijven we bij ruimtelijke plannen de gezondheid van de Utrechters bewaken en beschermen door gezondheidsexpertise in een vroeg stadium in het ruimtelijke planvormingsproces in te brengen, op wijk- en buurtniveau. In het verkeersplan ‘Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen’, dat in 2015 voor inspraak is vrijgegeven, speelt gezonde leefomgeving een grote rol. Utrecht is in hetJaar van de ruimte (2015) als één van de nieuwe praktijken op het gebied van gezonde verstedelijking uitgeroepen.

Inspectie Kinderopvang (IKO)
IKO beoordeelt of kinderopvang, peuterspeelzalen en gastouderopvang voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (op gebieden als veiligheid, gezondheid en pedagogiek).^[1] We doen dit door toezicht op het naleven van regels door ondernemers in kinderopvang. We handhaven op basis van het handhavingsbeleid en -programma Inspectie Kinderopvang. Alle locaties van de kinderopvang en peuterspeelzalen worden jaarlijks geïnspecteerd.^[2]De gemeente heeft in 2015 de A-status behouden; alle verplichte inspecties van kinderopvanglocaties zijn uitgevoerd. In 2015 betrof het 772 locaties. Voor gastouderopvang geldt dat we verplicht zijn om jaarlijks minimaal 5% te inspecteren. In 2015 betrof het 28 gastouders (5,8 %).^[3]

Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
De JGZ heeft een fundamentele rol in het gezond en veilig opgroeien van de Utrechtse jeugd. Jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen, logopedisten en assistentes hebben in 2015 in dialoog met ouders, jongeren en samenwerkingspartners systematisch de groei en ontwikkeling van (groepen) kinderen en jongeren besproken, gevolgd en beoordeeld. Waar nodig wordt doorverwezen naar buurtteams of huisarts/specialist. Daarmee bevorderden we gelijke kansen op een Gezonde Start. De professionals versterken ouders om zelf de opvoedsituatie te beïnvloeden en ze ondersteunen bij opvoedvragen. Ter voorkoming van infectieziekten voeren we het Rijksvaccinatieprogramma uit. Vreedzaam is het uitgangspunt van het gezamenlijk pedagogisch handelen.

We ondersteunen ouders in het stimuleren van de ontwikkeling van hun kind. Dit blijkt onder meer uit de samenwerking met partners om de taalontwikkeling te stimuleren 'Ik weet een mooie zin'. We hebben 94% van de doelgroepkinderen met succes naar de Voorschool toegeleid, zodat deze kinderen kans hebben op een betere start op school.

Na een pilot gaat de JGZ op verzoek van de verloskundig zorgverlener bij zwangeren in risicovolle situaties al voor de geboorte van de baby op huisbezoek. Daarmee starten we vroegtijdig met het opbouwen van vertrouwen, brengen we de situatie in kaart en betrekken zo nodig hulp. In 2015 is een samenwerkingsconvenant geboortezorg afgesloten tussen verloskundigen, kraamorganisaties en de JGZ in de provincie Utrecht.^[4] We willen hiermee gezamenlijk de kwaliteit van zorgverlening en zorg- en gegevensoverdracht rond zwangerschap en geboorte als ook de continuïteit van zorg voor (aanstaande) ouders en kind waarborgen en verbeteren.

In 2015 is voor het eerst de gezondheidssituatie van leerlingen in zowel klas 2 als 4 van het voortgezet onderwijs (VO) middels de E-MOVO^[5] in kaart gebracht. We bespreken de uitkomsten met de school en partners en adviseren de scholen of dit aanleiding geeft om (nieuwe) gezondheidsthema’s op te pakken.
Als onderdeel van het versterken van het Gewoon Opvoeden^[6] en de cognitieve ontwikkeling is voor professionals en vrijwilligers^[7] een lezingencyclus gestart die volle zalen heeft getrokken.

Leefstijlthema's
In 2015 is aandacht besteed aan leefstijlthema’s als seksuele gezondheid en voorkomen van afhankelijkheid van middelen zoals alcohol, drugs en tabak.

Bij de jeugd en bij mensen met verhoogd risico is door middel van voorlichting en advies bijgedragen aan een verbetering van kennis, vaardigheden en gedrag op het gebied van relaties en seksualiteit. We benaderen scholen volgens de aanpak ‘Gezondheid op School’, waarin we vraaggericht en integraal werken. We investeren hiermee actief in het contact met scholen en bieden hen ondersteuning en begeleiding op maat in de vorm van gastlessen en docententrainingen en advies over interventies. In 2015 hebben 72 basisscholen deelgenomen aan de week van de Lentekriebels, drie VO-scholen voerden het programma Lang Leve de Liefde uit en zijn er aan 34 MBO-klassen gastlessen seksuele gezondheid gegeven.

Onze kennis en expertise zetten we in samenwerking met partners in de stad ook in de wijken in. Zo organiseerden we voor professionals van buurtteams en jongerenwerk de Sense Netwerkdag over seksuele ontwikkeling anno nu (sexting). Tevens zijn we met partners in de wijk aan de slag gegaan met preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder jongeren en hebben we samen met de GGDrU en het UMC Utrecht bijgedragen aan de uitvoering van de regeling Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg. Ter preventie van soa is counseling en voorlichting gegeven aan landelijk gedefinieerde hoogrisicogroepen^[8] via soa- en Sense-spreekuren en aan jongeren middels online gesprekken. We hebben bijgedragen aan diverse activiteiten en evenementen voor LHBT-ers^[9]zoals het Midzomergrachtfestival, waar bezoekers gevaccineerd konden worden tegen hepatitis B. Met Victas hebben we ‘peers’ geworven en getraind, waarmee jongeren laagdrempelig betrouwbare informatie kregen over relaties, seksualiteit en alcoholgebruik. In opdracht van de gemeente is studenten van de Hogeschool Utrecht gevraagd voor jongeren een crossmediale campagne te ontwikkelen over seksuele gezondheid en verantwoord alcoholgebruik. Bekende video-bloggers maakten YouTube-video’s om seksualiteit bespreekbaar te maken.

In het voorjaar is op scholen conform afspraken de training 'Kom op voor jezelf' gegeven. Op basis van de Wet Markt en Overheid is deze activiteit bij de gemeente gestopt. Scholen hebben de verplichting om een sociaal veiligheidsbeleid op te stellen en uit te voeren. De Inspectie Onderwijs ziet hierop toe.

Op basis van de Drank- en Horecawet heeft de gemeente specifieke taken en bevoegdheden rond alcoholgebruik, dit met betrekking tot preventie, toezicht en handhaving. Ons integrale alcoholbeleid is vastgelegd in het Preventie- en Handhavingsplan alcohol 2015-2018^[10]. We hebben eind 2015 gecontroleerd op de naleving van de leeftijdsgrens bij slijterijen en horeca. Over deze cijfers rapporteren we in 2016^[11]. Ten aanzien van studenten hebben we ‘leefstijlbreed’ ingezet op het thema ‘Gezond op jezelf’. Aanleiding is het hoge aantal zware drinkers onder studenten en signalen over hogere cijfers van depressie-, alcohol- en drugsgerelateerde klachten onder hen. In 2015 is de samenwerking met het netwerk (waaronder student(koepel)-verenigingen, studentbegeleiders, de peergroep van Victas, huisartsen) verbreed.

In het kader van het Convenant Sport en Alcohol hebben we in 2015 samen met Vereniging Sport Utrecht (VSU) en Victas deelnemende sportverenigingen de instructie verantwoord alcohol schenken aangeboden, gevolgd door advies op maat. De evaluatie van het convenant wordt in 2016 gezamenlijk afgerond. Vanaf 2016 komt alcoholbeleid bij sportverenigingen terug binnen het (landelijke) project De Gezonde Sportkantine. Daar waar knelpunten zijn of meer kennis over regelgeving nodig is, kunnen VSU, Victas en de gemeente ondersteuning bieden.

In de wijken Oost en Vleuten-De Meern hebben we wijkgerichte aanpakken om het gebruik van alcohol onder jongeren te verminderen, geïntegreerd in het reguliere werk van betrokken partners en JGZ. Het project ‘Buiten de kaders’ in Ondiep is afgerond. In de tweede fase van het project, opgepakt door Jongerenwerk Utrecht (JOU) en veldwerk Victas, lag de focus bij probleemjongeren en hun ouders. Vanuit Victas en het advies- en meldpunt Veilig Thuis, zijn professionals getraind ten aanzien van huiselijk geweld en problematisch alcoholgebruik. Op scholen is voorlichting gegeven over het gebruik van alcohol en drugs. Om uitgaan voor jongeren onder de 18 in Utrecht mogelijk te maken, hebben we een initiatief van jongeren en horecaondernemers gefaciliteerd voor drie alcoholvrije feesten onder de noemer ‘Disconnected’. Begin 2015 hebben we inwoners uitgenodigd mee te doen aan de landelijke campagne IKPas.

In 2015 zijn we gestart met een verkenning op het leefstijlthema tabaksontmoediging. Ook het terugdringen van het roken van waterpijp krijgt aandacht. In 2016 pakken we dit voortvarend op.

Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU)
Kennis en informatie over de gezondheid van Utrechters is een belangrijke basis voor het werk. De VMU is één van de manieren waarop Volksgezondheid bouwt aan een gezonde toekomst. Met de nieuwe website www.volksgezondheidsmonitor.nl is gezondheidsinformatie voortaan actueler en toegankelijk voor iedereen. Daarbij stellen we de data ook als open data beschikbaar en worden ze gelinkt aan de open data portal van de gemeente.

We hebben met piketfunctionarissen een actieve bijdrage geleverd aan de geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR), georganiseerd vanuit de Veiligheidsregio Utrecht (VRU).

[1] In Utrecht is de Inspectie Kinderopvang zowel verantwoordelijk voor het toezicht op de kwaliteitseisen als de handhaving.
[2] Absolute cijfers worden verwerkt in de jaarverantwoording IKO, die de gemeenteraad voor de zomer ontvangt.
[3] Het betreffen voorlopige cijfers. Definitieve cijfers worden in maart 2016 door DUO gepubliceerd.
[4] Het Samenwerkingsconvenant Gegevensoverdracht en samenwerking geboortezorgketen provincie Utrecht, januari 2015
[5] EMOVO = Elektronische Monitor Volksgezondheid
[6] Spoor 1, Nota zorg voor Jeugd
[7] Het gaat o.a. om kraamzorg, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, Voor- en vroegschoolse educatie, JGZ, logopedie, Buurteams, jongerenwerkers, de bibliotheek en voorleesexpres, leerkrachten, etcetera
[8] Zoals jongeren en mannen die seks hebben met mannen.
[9] LHBT = Lesbisch, Homo-, Bi-, en Transgender
[10] Vastgesteld door de gemeenteraad op 3 september 2015.
[11] De wethouder volksgezondheid heeft in de zomer 2015 de toezegging gedaan de gemeenteraad in de jaarstukken over deze cijfers te informeren. De raad ontvangt deze dit jaar in een separate brief.

Het verkleinen van gezondheidsachterstanden en een brede en positieve benadering van gezondheid zijn twee uitgangspunten in ons beleid. We hebben hier met onder andere de Gezonde Wijkaanpak en de aanpak op het gebied van gezond gewicht aan bijgedragen.

De Gezonde Wijkaanpak is een samenhangende integrale aanpak langs de vier sporen Gezond meedoen, Gezonde leefstijl, Gezonde fysieke en sociale leefomgeving en Toegankelijke zorg en ondersteuning. Het is een aanpak in gebieden met de grootste gezondheidsachterstanden, die aansluit bij wijkambities en bijdraagt aan een Vreedzame wijk. Diverse partijen zoals professionals, ondernemers, gemeente, bewoners en scholen werken samen langs de vier sporen.

Gezonde Wijkaanpak
In wijken en buurten met de grootste gezondheidsachterstanden onderzochten wij samen met belanghebbenden methodes en oplossingen die werken. In 2015 is de regie op de samenwerking veranderd en maakten we een beweging naar de partijen zelf, daarin zijn we flexibel in onze inzet. We stimuleren en faciliteren partijen in de stad. Waar nodig en van toegevoegde waarde doen we dit samen met het Zilveren Kruis vanuit het convenant Utrecht Gezond!. We brengen als deelnemer in deze netwerken onze gezondheidsexpertise in en delen onze kennis van en ervaring met het werken in netwerken.

In Noordwest, Overvecht en Zuidwest is de samenwerking in de Gezonde Wijk, die landelijk erkenning en navolging krijgt, verder uitgebouwd en is een duidelijke koers ontstaan waarbij de blik is verbreed naar gezondheid van de jeugd en thema’s als rondkomen, gezonde leefomgeving en wonen. Ook de Gezonde Wijkontwikkeling in Leidsche Rijn/Vleuten-De Meern, geïnitieerd en gecoördineerd door het Gezondheidscentrum, is actief door ons ondersteund door kennis, expertise en netwerk te delen. In Hoograven hebben we een vergelijkbare bijdrage geleverd. In Oost is de Geïntegreerde Eerste Lijnszorg ook stevige stappen aan het zetten.

Voorbeelden van Gezonde Wijkontwikkeling zijn versterking van de samenwerking tussen huisartsen, buurtteams en GGZ en de inmiddels tien ‘wijkspecialisten’ in ziekenhuizen, die contactpersoon zijn voor de huisartsen in Noordwest en Overvecht. De samenwerking tussen buurtteams, huisartsen en JGZ is verder vormgegeven. Er zijn in wijken nieuwe initiatieven ontstaan, waaronder versterkte inzet van Harten voor Sport met vitaliteitsmakelaars, het faciliteren van gezonde gezinnen op basis van motivatie van bewoners zelf, gezondheidsdagen met, voor en door diverse moskeeën en een bewonersinitiatief Samen Gezond.
Diverse gezondheidscentra hebben afgelopen jaar actief ingezet op het versterken van samenwerking met organisaties voor sociaal makelaarschap, Harten voor Sport, U-Centraal en andere partners in de wijk. Wij hebben hieraan bijgedragen door het inbrengen van expertise op een Gezonde Wijkaanpak. De samenwerking is gegroeid, er is een gezamenlijke visie en er hebben activiteiten plaatsgevonden, zoals Het Gezondste Festival in Hoograven en Parkwijk en een Beweegweek in Noordwest met activiteiten voor met name kinderen en ouderen.

Voor acht kleinere buurten met signalen van gezondheidsachterstanden hebben we, op basis van gesprekken met professionals, bewoners en woningcorporaties, een buurtverkenning opgesteld. In de buurtverkenning staan kansen voor het versterken van deze buurten en in het bijzonder voor het verkleinen van de gezondheidsachterstanden. De thema’s uit deze verkenningen hebben we samen met professionals en bewoners geagendeerd bij diverse partijen. De definitieve buurtverkenning wordt begin 2016 gelanceerd en plaatsen we op www.volksgezondheidsmonitor.nl zodat maatschappelijke partners en bewoners hier bij het verbeteren van hun buurt en het nemen van initiatieven gebruik van kunnen maken.

Aanpak gezond gewicht
In 2015 hebben we de JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) aanpak gecontinueerd in de wijken Overvecht, Noordwest, Kanaleneiland/Transwijk en Hoograven. De aanpak is verder ingebed in de Gezonde Wijkaanpak en de Gezonde Start van jonge kinderen. Dit is maatwerk per wijk, waarbij we zoveel mogelijk aansluiten bij initiatieven van ouders, scholen of andere organisaties. Verdeeld over de stad zijn initiatieven ondersteund, zoals in Kanaleneiland, waar studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) met ouders en kinderen creatieve producten ontwikkeld hebben om water drinken en gezond eten te stimuleren. Op de meeste scholen en peutercentra in de JOGG wijken zijn de thema’s gezonde voeding en bewegen inmiddels goed geland. In Noordwest groeit het aantal scholen waar men in de 10-uur pauze water drinkt van drie naar zes. In Hoograven heeft de naschoolse opvang waterbeleid ingevoerd en is er sportaanbod tijdens de lunchpauze van de brede school. Eén van de grotere kinderopvangaanbieders heeft in Overvecht en de rest van de stad gezond fruitbeleid op alle locaties ingevoerd. Kinderopvang is ondersteund bij het maken van een gezond voedingsbeleidsplan, met bijbehorende toolbox over gezond voeden en opvoeden, dat te gebruiken is in gesprekken met ouders.

In alle wijken hebben we intensief met partners vanuit sport en bewegen samengewerkt. Dit leidde in de aanloop naar de Tour de France tot beweegactiviteiten, zoals Fietskriebels voor peuters. Naast de preventieve community-aanpak die gericht is op het stimuleren van een gezond gewicht van alle kinderen en een gezonde leefomgeving, is in de JOGG wijken ook gewerkt aan versterking van de ketenaanpak van zorgpartners (waaronder JGZ) rondom kinderen met overgewicht. De pilot LEFF^[1] in Noordwest is een mooi initiatief waarbij kinderen (7-13 jaar met overgewicht) én hun ouders samen aan de slag zijn gegaan voor een gezondere leefstijl binnen het gezin.

Psychosociale gezondheid
Wij hebben in 2015 ook weer ingezet op het verbeteren van de psychosociale gezondheid en fitheid van Utrechters. Eigen kracht en initiatief, zelfredzaamheid en regie op het eigen leven zijn hierbij vertrekpunt. We sluiten aan bij de energie in de stad en stimuleren partijen concrete bijdrages te leveren aan de fysieke en mentale fitheid van Utrechters. In wijken met een Gezonde Wijkaanpak is via preventiewerkers van Indigo ingezet op het versterken van de mentale veerkracht van de Utrechters. In samenwerking met POH’s GGZ[2] zijn cursussen ontspanning gegeven en hebben gesprekken met individuele bewoners plaatsgevonden, waaronder werkzoekenden. Het Steunpunt GGZ heeft gespreksgroepen geleid met vrouwen van Turkse komaf met ernstige stressklachten, waarin, vaak pas voor het eerst, openlijk over problemen gesproken is. Zij hebben diverse (stedelijke) bijeenkomsten georganiseerd, onder meer over depressie en werkloosheid en over de inzet van ervaringsdeskundigen bij psychische problematiek binnen de familie.

Voedselstrategie
Voedsel draagt niet alleen bij aan gezonde Utrechters maar ook aan participatie en werkgelegenheid, een mooiere openbare ruimte, duurzaamheid, circulaire economie en afvalvermindering en we bouwen daarmee aan een gezonde stad. Met onze voedselstrategie verbinden en versterken wij de kracht en energie in de samenleving rond het verbouwen van voedsel in de eigen omgeving. In 2015 hebben wij voedsel- en stadslandbouwinitiatieven gefaciliteerd en verbonden aan bestaande en nieuwe allianties en evenementen.
We participeren in het Europese project Food Smart Cities for Development en gebruiken deze internationale samenwerking als een impuls voor lokale initiatieven en samenwerkingsverbanden. In oktober 2015 hebben we (als één van 115 steden uit de wereld) het internationale Urban Food Policy Pact in Milaan ondertekend. We tonen ons daarmee internationaal als stad die bruist van voedselinitiatieven.

Cannabisexperimenten
Wij brengen de realisatie van cannabisexperimenten een stap verder door de inhoud, organisatie en inrichting verder uit te werken en door agendering bij het Rijk te continueren. We werken hierbij samen met 59 andere gemeenten die modernisering van het cannabisbeleid bepleiten en in VNG-verband. Eind 2015 is gestart met het medisch experiment, de eerste resultaten verwachten we in het 2^e kwartaal 2016.

Overig
Problematisch gebruik van alcohol en andere middelen wordt eerder gesignaleerd en mensen worden toegeleid naar passende ondersteuning. Onder andere Victas draagt hieraan bij door meer wijkgericht te werken om zo de samenwerking met buurtteams, scholen en andere partijen in de wijk/buurt effectiever te maken.
[1] Lifestyle, Energie, Fun & Friends (LEFF)
[2] POH GGZ = praktijkondersteuner huisartsen geestelijke gezondheidszorg.

We willen dat iedereen een menswaardig bestaan kan leiden. Voor Utrechters die op alle leefgebieden problemen hebben en zelf geen uitweg meer vinden, voerden wij de wettelijke vangnettaken uit waarbij mensen zo snel mogelijk zijn toegeleid naar passende (reguliere) zorg. Dit draagt bij aan een menswaardig bestaan en aan het beperken van maatschappelijke overlast door deze personen. Voor sterk overlast veroorzakende personen hebben wij de persoonsgerichte aanpak in samenwerking met zorg, politie en justitiële partijen voortgezet.

De unit voor gecontroleerde verstrekking van heroïne als medische behandeling is voortgezet en in 2015 maakten er gemiddeld 43 cliënten (drie keer per dag) gebruik van deze voorziening. In 2015 is de uitvoering van de aanpak Voorkom Huisuitzetting! (VH!) door Volksgezondheid overgedragen aan de buurtteams sociaal en de beleidsmatige aansturing aan team Meedoen naar Vermogen^[1]. Ten aanzien van Woon Hygiënische Problematiek handhaven we de stedelijke inzet door verpleegkundigen. De contacten met de buurtteams sociaal zijn geïntensiveerd zodat casussen waar nodig en waar mogelijk zijn overgedragen. De betrokken zorginstellingen omarmen de werkwijze en het doel van het Front Office Team Openbare Geestelijke Gezondheidszorg. De aanpak heeft een succesvolle start gehad, in de zin dat (nieuwe) daklozen sneller dan voorheen op de juiste plek terechtkomen en dat er meer sturing is op de voortgang van de trajecten. Sinds de start zijn 250 cliënten in traject bij het Front Office Team waarbij het in 2015 90 nieuwe daklozen betrof.
Volksgezondheid heeft in 2015 binnen de gestelde beleidskaders voor de toegang van cliënten tot deze voorzieningen, de Regionale toegang uitgevoerd. Alle aanvragen zijn binnen de wettelijke doorlooptijden afgehandeld. We krijgen veel positieve feedback van cliënten en van organisaties over de professionaliteit en klantvriendelijkheid van de afhandeling. We hebben een kwaliteitsslag gemaakt bij de sociaal-medische zorg. Er is overgegaan tot een huisartseninformatiesysteem waarmee ook digitaal recepten kunnen worden doorgestuurd naar apothekers. Verder is gestart met de inzet van een verpleegkundig specialist zodat er meer doorzettingsmogelijkheden zijn op de medische spreekuren voor dak- en thuislozen en er ook beter ingesprongen kan worden op veelvoorkomende chronische aandoeningen.

Wij hebben (medische) hulp op de tippelzone aan de Europalaan en beperkt de voormalige raamprostitutielocatie aan Het Zandpad gesubsidieerd. Daarnaast is het uitstapbeleid voor sekswerkers voortgezet via uitvoering van het Uitstapprogramma. In 2015 zijn 41 nieuwe uitstaptrajecten gestart en zijn twaalf sekswerkers daadwerkelijk uitgestapt. Eind december 2015 hadden 69 sekswerkers een vergunning om te werken op de tippelzone, waarvan 29 vrouwen uit Utrecht en de zorgregio. We zijn alert op signalen van mensenhandel en werken hierin samen met hulpverlening, politie en het Openbaar Ministerie^[2].

Met VoorZorg is aan jonge (aanstaande) moeders met ernstige problemen op meerdere levensgebieden^[3]ondersteuning geboden tijdens zwangerschap en bij de opvoeding van hun eerste kind. De interventie VoorZorg heeft najaar 2015 de erkenning ‘Effectief: goede aanwijzingen voor effectiviteit’ gekregen^[4].
[1] Zie voor de verantwoording bij Maatschappelijke Ontwikkeling
[2] Deze cijfers hebben betrekking op de gemeentelijk gefinancierde uitstap. De lagere instroom kan samenhangen met de tijdelijke sluiting van raamprostitutie in Utrecht.
In het kader van RUPS-II ontvangt Utrecht ook Rijkssubsidie om een bijdrage te leveren aan een landelijk dekkend netwerk voor uitstap. In 2015 zijn binnen dit project nog eens 29 cliënten ingestroomd, waarvan 14 cliënten daadwerkelijk gestart zijn met een uitstaptraject.
[3] Lage opleiding en zeer belaste voorgeschiedenis als mensenhandel, prostitutie, psychiatrische gezinssystemen en dakloosheid op jonge leeftijd
[4] Door erkenningscommissie Interventies van het Nederlands Jeugdinstituut (Nji)